الهام زادمهر- رونق بازار مسکن با میزان عرضه و تقاضا در این بازار ارتباط دارد یعنی هر اندازه میزان عرضه و تقاضا افزایش یابد بازار رونق گرفته است به بیان ساده تر هر چقد میزان خرید ملک بیشتر شود بازار به سمت رونق سوق پیدا کرده است.
به‌عبارت دیگر با افزایش مشتریان مسکن، منابع مالی در این بازار افزایش پیدا می‌کند و در نتیجه رونق بازار مسکن حاصل می‌شود. بنابراین بین رونق بازار مسکن و افزایش تقاضا در این بازار رابطه مستقیم وجود دارد. البته به‌دنبال افزایش تقاضا در بازار مسکن، قیمت‌های املاک و مستغلات نیز افزایش پیدا می کند و رونق جدی در معاملات خرید خانه بدون افزایش قیمت اتفاقی دور از انتظار درنظر گرفته می‌شود.
با افزایش بیش‌ازحد قیمت املاک تقاضا برای خرید کاهش پیدا می‌کند و بازار مسکن در وضعیتی قرار می‌گیرد که به رکود بازار معروف است. بنابراین پس از هر دوره رونق، یک دوره رکود وجود دارد یا بالعکس.
به طور کلی رونق و رکود در هر بازاری به رونق و رکود بازارهای جایگزین آن بستگی دارد. مهم‌ترین بازار دارایی‌ها در اقتصاد ایران مواردی همچون زمین و مسکن، طلا، ارز، بورس یا سپرده‌گذاری در بانک هستند. طلا و ارز جزو سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت و میان‌مدت شناخته می‌شوند. ماهیت بورس آن را در دسته سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت قرار می‌دهد، هرچند نوسان‌گیری و ترید در این بازار، در کوتاه‌مدت نیز کاربرد دارد. در میان سرمایه‌گذاری‌ها، زمین و مسکن همواره گزینه اصلی سرمایه‌گذاری بلندمدت در ایران بوده است. از طرفی خرید ملک و یا زمین نقدینگی بالایی می‌خواهد. بنابراین سرمایه‌گذاران خرد، قدرت کمتری برای سرمایه‌گذاری در این بازار دارند، هرچند اگر در سایر بازارهای جایگزین رکود ایجاد شود. در نتیجه رکود در سایر بازارها، احتمالا منجر به رونق در این بازار نخواهد شد و یا اگر هم شود، اثر آن ناچیز است.
عوامل کلیدی و موثری که بر بازار مسکن تأثیر می‌گذارند عبارتند از: نرخ بهره: افزایش یا کاهش نرخ بهره، به طور مستقیم بر توانایی خرید مسکن تأثیر می‌گذارد. نرخ بهره بالاتر، وام مسکن را گران‌تر می‌کند و در نتیجه تقاضا را کاهش می‌دهد.
وضعیت اقتصادی: وضعیت کلی اقتصاد، از جمله نرخ بیکاری، رشد تولید ناخالص داخلی (GDP) و تورم، تأثیر بسزایی بر بازار مسکن دارد.
عرضه و تقاضا: تعادل بین تعداد خانه‌های موجود برای فروش (عرضه) و تعداد خریدارانی که به دنبال خرید خانه هستند (تقاضا)، قیمت‌ها را تعیین می‌کند.
جمعیت‌شناسی: تغییرات در جمعیت، مانند افزایش جمعیت جوان، مهاجرت و شهرنشینی، می‌تواند تقاضا برای مسکن را افزایش دهد.
سیاست‌های دولت: سیاست‌های مالیاتی، قوانین مربوط به ساخت و ساز و سایر مقررات دولتی می‌توانند بر بازار مسکن تأثیر بگذارند.
اعتماد مصرف‌کننده: میزان اعتماد مردم به وضعیت اقتصادی و چشم‌انداز آینده، بر تصمیم آن‌ها برای خرید مسکن اثر می‌گذارد.
موقعیت جغرافیایی: عوامل محلی مانند دسترسی به خدمات، امکانات رفاهی، مدارس و حمل و نقل نیز بر قیمت مسکن در مناطق مختلف تأثیر دارند.
بازار مسکن یکی از بازارهای اقتصادی مهم در هر کشوری است. مسکن علاوه بر آن‌که به عنوان یک دارایی ارزشمند و مصرفی برای افراد جامعه به حساب می‌آید، نقش مهمی در اقتصاد کشورها دارد. در نتیجه، تغییرات قیمت مسکن می‌تواند اثرات بسیاری بر کل فعالیت‌های اقتصادی داشته باشد.
گفتنی است طی چند سال اخیر بازار مسکن در ایران در رکودی سنگین به سر می‌برد.