کیان آنلاین – ریحانه شریفی: صبح روز سه‌شنبه معاون اول رئیس جمهور بخشنامه مصوبه هیأت وزیران در خصوص مجوز واردات لوازم و تجهیزات برقی و گازسوز (لوازم خانگی) را ابلاغ کرد. بر اساس این بخشنامه واردات لوازم خانگی با استاندارد معیار مصرف و بر چسب انرژی فقط با دو رتبه برتر انرژی مجاز اعلام شده، اما «واردات تجهیزات مذکور با رتبه‌های انرژی پایین‌تر» ممنوع اعلام شده است.
در دهه نود دو بار واردات لوازم خانگی ممنوع شده، یکبار در سال ۱۳۹۱ و بار دیگر در سال ۱۳۹۷. مورد آخر تقریبا به ریشه تمام لوازم خانگی وارداتی در ایران تیشه زد و تمامی برند‌هایی که پیش از این با ایران همکاری داشتند به ویژه برند‌های کره‌ای، دفاترشان را از ایران جمع کردند. دو شرکت سامسونگ و ال‌جی که از حدود دو دهه پیش بخش بزرگی از بازار لوازم خانگی ایران را در اختیار داشتند، آبان ماه ۱۳۹۷ و در پی تشدید تحریم‌های آمریکا علیه جمهوری اسلامی، این بازار را ترک کردند. از این تاریخ، ممنوعیت واردات لوازم خانگی با حمایت تمام قد سران کشور همراه بوده است. رهبری بار‌ها بر تداوم ممنوعیت واردات لوزام خانگی تاکید کرده است.
در نیمه اول شهریورماه جمعی از شرکت‌های تولیدکننده داخلی لوازم خانگی در نامه‌ای به دفتر رهبر ی خواستار جلوگیری از واردات این محصولات شدند. در پی این نامه، آیت‌الله خامنه‌ای، طی دستوری برای سد کردن راه واردات به ریاست جمهور ابلاغ شد. این ماجرا در مهرماه ۱۴۰۰ اتفاق افتاد و رهبری در نامه‌ای خطاب به ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور کشور نوشت «این موضوع بسیار مهمی است. اگر این خبر (گشایش واردات از دو شرکت کره جنوبی) راست باشد به معنی شکستن کمر شرکت‌های لوازم خانگی داخلی است که تازه توانسته اند قدری روی پا بایستند، جداً جلوی این مشکل را سد فرمائید.»
اتاق بازرگانی ایران و کره: تغییری در روابط ایران و کره وجود نداشته است
پیرو این نامه رئیس دفتر رئیس‌جمهور طی نامه‌ای به وزیر صنعت و وزیر اقتصاد وقت اعلام کرد که از واردات محصول نهایی لوازم خانگی جلوگیری شود اما ظاهرا اوضاع در دو سال گذشته تغییر کرده است هرچند تا این لحظه هیچ یک از نهاد‌های واردکننده لوازم خانگی اطلاعات درستی از نحوه کار ندارند. یک منبع آگاه در اتاق بازرگانی ایران و کره به عنوان اصلی‌ترین شریک تجاری ایران در امر واردات لوازم خانگی به کیان آنلاین گفته از جزییات این طرح خبر ندارد و هیچ تغییری در رویه روابط تجاری دو کشور ایجاد نشده است.
منابع آگاه به حوزه واردات لوازم خانگی ایران درباره نحوه از سرگیری واردات لوازم خانگی به کیان آنلاین گفته‌اند که تا این لحظه نه جلسه‌ای با فعالان این حوزه به گذاشته شده و نه صحبتی با آن‌ها درباره دستورکار صورت گرفته است و اطلاعات بزرگترین واردکنندگان لوازم خانگی کشور در حد اخبار است.
به گفته این منابع در مصوبه آمده «لوازم برقی و گاز سوز با دو رتبه برتر انرژی»؛ اما برای ما روشن نیست که منظور چیست. ممکن است منظور لوازم خانگی کوچکی باشد. به گفته یک منبع آگاه در حوزه واردات لوازم خانگی؛ واردکنندگان عمده در سال‌های اخیر به تولیدکننده‌ها پیوسته‌اند و در نتیجه آن‌ها هم موافق با واردات افسارگسیخته لوازم خانگی نیستند. در حال حاضر تقریبا تردیدی نیست که واردات با لوازم خانگی کوچکی شروع شود که تیراژ تولید آن‌ها در ایران به صرفه نیست یا فناوری تولید آن وجود ندارد.
آن‌ها گفته‌اند برای مثال واردات اتو از روز اول آزاد بوده و به صورت قانونی وارد می‌شده؛ بنابراین احتمالا کار با لوازم خانگی کوچکی که تکنولوژی آن در ایران به روز نشده یا تیراژ تولید، چون ما صادرات قوی نداریم، به صرفه نیست، آغاز می‌شود.
اینکه دلیل این تصمیم در این برهه چیست روشن نیست. کره جنوبی پول‌های بلوکه شده ایران را به بانکی در قطر منتقل کرده و دیگر مساله پول‌های بلوکه شده در بانک‌های کره نمی‌تواند دلیلی برای از سرگیری واردات لوازم خانگی کره‌ای به ایران باشد. از سوی دیگر نحوه واردات هم در مصوبه هیات وزیران روشن نشده است. پیش از این مقامات ایران تاکید داشتند که واردات لوازم خانگی دیگر هرگز به شکل سابق ممکن نخواهد بود بلکه بازگشت شرکت‌هایی مانند ال جی و سامسونگ به بازار ایران باید به معنای انتقال فناوری باشد نه واردات محصول تمام شده.
آنچه مسلم است این است که با ممنوعیت واردات لوازم خانگی درپنج سال گذشته، تولید لوازم خانگی در ایران با حمایت‌های حاکمیتی رونق قابل توجهی گرفته، اما فقدان بازار رقابتی سبب شده کیفیت این محصولات تعریف چندانی نداشته باشد. همین مساله سبب شد بازار واردات قاچاق لوازم خانگی رونق بگیرد.
