کیان آنلاین_ ریحانه شریفی: هفته گذشته چین به ایران هشدار داد که هرچه زودتر حملات حوثی ها را مهار کند وگرنه با عواقب اقتصادی مواجه خواهد شد. گزارش رویترز حاکی از آن است که مقامات چینی از همتایان ایرانی خود خواسته اند که مداخله کنند و حملات حوثی ها به کشتی ها را در دریای سرخ، را مهار کنند. این گفتگوها با محوریت روابط تجاری بین چین و ایران در دیدارهای اخیر در پکن و تهران صورت گرفته است.
مقامات چینی بر تاثیر احتمالی حملات حوثی ها بر روابط تجاری با تهران در صورت تداوم این حملات ها تاکید کرده اند. چین، که شریک تجاری اصلی ایران است و نسبت به اختلال در مسیرهای کشتیرانی بین آسیا و اروپا ابراز نگرانی کرده است. اگرچه لحن چینی ها تهدید آمیز نبوده اما به صراحت اعلام کرده اند که «آسیب به منافع این کشور، به ویژه کشتی‌های مرتبط با چین، منفی تلقی می‌شود.» چین که به شدت به نفت ایران وابسته است، بیش از 90 درصد از صادرات نفت خام ایران را در سال گذشته به مقصد چین بوده است.
طبق آمار مؤسسات خارجی در دسامبر 2023، درآمد حاصل از صادرات نفت ایران به چین بعد از امضای سند همکاری 25 ساله و احیای روابط 2 کشور، 30 میلیارد دلار افزایش داشته و نسبت به سال 2020، حدود 10 برابر شده است. ارزیابی ناظران صنعت نفت در ماه‌های گذشته این بود که صادرات نفت ایران به چین تا حدود یک و نیم میلیون بشکه در روز بالا رفته، که بیشترین مقدار از زمان بازگشت تحریم‌های آمریکا است.
با این حال، نفت ایران تنها 10 درصد از کل واردات نفت خام چین را تشکیل می دهد که گزینه های متنوعی را در اختیار چین قرار می دهد. منابع ایرانی گفته اند که چین ناامیدی خود را از تهران در صورت هدف قرار گرفتن کشتی های مرتبط با چین در حملات حوثی ها ابراز کرده است. بنا بر گزارش ها، ایالات متحده از چین خواسته تا از نفوذ خود در ایران برای متقاعد کردن حوثی ها به خویشتنداری استفاده کند.
بیشتر بخوانید: اجلاس متفاوت داووس ۲۰۲۴/جهان در دو سال آینده با چه خطراتی رو به روست؟
با این حال، به جز گزارش رویترز هیچ نشانه ای از استفاده چین از نفوذ خود در ایران وجود ندارد. اهمیت چین برای ایران، به ویژه با توجه به توافق 25 ساله و سرمایه گذاری بالقوه چین در بخش نفت ایران، به چین اهرم فشار قابل توجهی داده است.
علی ربیعی سخنگوی دولت سابق در نشست خبری تیرماه سال ۹۹ اعلام کرد که پیش‌نویس برنامه‌ای تحت عنوان «برنامه ۲۵ ساله همکاری ایران و چین» در جلسه یکشنبه اول تیر هیات دولت تصویب شده است. از سوی طرف ایرانی هیچ جزییاتی از مفاد این برنامه منتشر نشده اما سال 2019 خبرگزاری پترولیوم اکونومیست که یک رسانه تخصصی حوزه نفت است گزارشی از مفاد این قرار داد منتشر کرده و به یک توافق جدید ۲۸۰ میلیارد دلاری برای توسعه میادین نفت و گاز و بخش پتروشیمی ایران اشاره کرده بود.
این رسانه، رقم ۲۸۰ میلیارد دلار را مربوط به توافق نخست برای ۵ سال اول این همکاری خوانده و تاکید می‌کند این رقم باید در سال‌های بعدی بیشتر شود. به ادعای این رسانه قرار است ۱۲۰ میلیارد دلار دیگر توسط چین در زیرساخت‌های حمل و نقلی و ساخت و ساز ایران سرمایه‌گذاری شود که این رقم نیز احتمالا تنها به ۵ سال اول مدت زمان تعیین شده تعلق دارد و رقم مازاد باید بین دو طرف در سال‌های بعدی به توافق برسد.
یک منبع ایرانی درباره مفاد این قرارداد به پترولیوم اکونومیست گفته بود بر اساس توافق بین ایران و چین، ۵ هزار پرسنل امنیتی چینی در ایران برای حفاظت از پروژه‌های چینی مستقر خواهند شد و این تعداد علاوه بر پرسنل و مواد اولیه‌ای است که برای حفاظت از زنجیره توزیع مواد نفتی، گازی و پتروشیمی از ایران به چین در نظر گرفته شده است. یکی از مکان‌هایی که حضور این نیرو‌ها در آن ضروری است، خلیج‌فارس است.
چین نفوذ قابل توجهی در منطقه دارد. ایران و عربستان بعد از هفت سال تیرگی روابط در نهایت با میانجی گری چین پای میز مذاکره نشستند و به توافق از سرگیری روابط دیپلماتیک رسیدند. با این وجود چین در روابط خود با کشورهای منطقه به یک موازنه معتقد است. آذر ماه سال گذشته چین قرارداد همکاری مهمی با عربستان امضا کرد و ذیل این توافق، بیانیه ای علیه سیاست های جمهوری اسلامی و مواضع کشور درباره جزایر سه گانه امضا کرد. ماه گذشته خبرگزاری رویترز در گزارشی اختصاصی با اتکا به منابع تجاری و پالایشگاهی از توقف ارسال محموله‌های نفتی ایران به چین خبر داد و گفت تهران با این کار به دنبال چانه‌زنی و دریافت قیمتی بالاتر برای نفت خام صادراتی خود به چین است.