کیان آنلاین- محمدجمالو: نرخ ارز، یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین متغیرهای اقتصادی در سطح جهانی و کشورها است. تغییرات در نرخ ارز تأثیر مستقیمی بر تجارت بین‌المللی، ارزش صادرات و واردات، نرخ توریستی، سرمایه‌گذاری‌های خارجی، و در نتیجه کلیه جنبه‌های اقتصادی یک کشور دارد. بنابراین، پیش‌بینی نرخ ارز برای بسیاری از افراد و نهادها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
تأثیر تحلیل بنیادی:
تحلیل بنیادی نه تنها برای پیش‌بینی نرخ ارز مفید است، بلکه به تصمیم‌گیران اقتصادی، سرمایه‌گذاران، و تاجران همچنین به عنوان یک ابزار مهم برای اتخاذ تصمیمات استراتژیکی به کار می‌رود. از طریق تحلیل عوامل مختلف اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، و جغرافیایی، افراد و نهادها می‌توانند راهنمایی دقیق‌تری برای مدیریت پورتفوی خود، تجارت بین‌المللی، و سرمایه‌گذاری‌ها داشته باشند.
بیشتر بخوانید:
رسوب کالا در گمرکات به دنبال فرآیند طولانی تخصیص ارز
مثال: برای بهتر درک عملکرد تحلیل بنیادی، فرض کنید که کشوری دارای وضعیت اقتصادی ثابت و پایداری با نرخ تورم پایین و رشد اقتصادی قوی است. این کشور همچنین به تعداد زیادی منابع نفتی دسترسی دارد و به اندازه کافی صادرات نفت انجام می‌دهد. در این موقعیت، تحلیل بنیادی نشان می‌دهد که نرخ ارز این کشور ممکن است پایدار باشد و حتی به نسبت ارزانتر از ارزهای دیگر باشد. این می‌تواند برای سرمایه‌گذاران جذابیت داشته باشد و به کشور کمک کند تا سرمایه‌گذاری‌های خارجی بیشتری جلب کند.
به عنوان یک مثال دیگر، فرض کنید که یک کشور در معرض تحولات سیاسی و ناپایداری اقتصادی قرار دارد. این کشور در دوره‌های اعتراضات مردمی و تغییرات در حکومت به تعداد زیادی خطرات اقتصادی معرض است. تحلیل بنیادی نشان می‌دهد که نرخ ارز این کشور نسبت به ارزهای پایدارتر ممکن است نوسانات بیشتری داشته باشد و سرمایه‌گذاران ممکن است از سرمایه‌گذاری در این کشور منصرف شوند.
به این ترتیب، تحلیل بنیادی به فهم عوامل مختلفی که نرخ ارز را تحت تأثیر قرار می‌دهند، کمک می‌کند و به افراد و نهادها امکان می‌دهد تصمیمات مناسبی در مورد مدیریت ارزش پولی و تجارت خود بگیرند. از اینرو تحلیل بنیادی، یکی از مهم‌ترین ابزارهای برای پیش‌بینی نرخ ارز است که بر اساس عوامل اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و بین المللی عمل می‌کند که در ذیل به هر یک از آنها به تفصیل خواهیم پرداخت؛
الف – عوامل کلان اقتصادی : یکی از اولین عواملی که در تحلیل بنیادی نرخ ارز باید مد نظر قرار گیرد، وضعیت اقتصادی کلان کشورهاست. این وضعیت توسط متغیرهایی همچون رشد اقتصادی، تورم، بیکاری، و نرخ بهره تعیین می‌شود.
بیشتر بخوانید:
مونتاژکاران ارز می‌گیرند اما تولیدکنندگان داخلی نه!
رشد اقتصادی
: اگر یک کشور نرخ رشد اقتصادی قوی داشته باشد، معمولاً ارزش واحد پولی آن کشور نسبت به ارزهای دیگر افزایش می‌یابد. افزایش رشد اقتصادی می‌تواند به دو علت به ارتقاء نرخ ارز منجر شود. اولاً، این می‌تواند به افزایش تقاضا برای ارز ملی کمک کند. دوماً، افزایش اعتماد به اقتصاد کشور ممکن است سرمایه‌گذاران را جذب کند و سرمایه‌گذاری خارجی را افزایش دهد. برای مثال، در دهه‌های اخیر چین به عنوان یک اقتصاد توأم با رشد معروف بوده است. این رشد اقتصادی باعث افزایش تقاضا برای یوان چینی شده و به تدریج ارزش یوان نسبت به دلار افزایش یافته است.
-
تورم:
نرخ تورم، تغییرات در قیمت‌ها و ارزش پول ملی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. اگر یک کشور تورم بالا داشته باشد، ارزش پول ملی آن کاهش می‌یابد و نرخ ارز به طور معمول افزایش می‌یابد. افزایش تورم می‌تواند به توجیه برای یک سیاست نرخ ارز رسمی (مانند افزایش نرخ ارز) منجر شود. مثلاً، وقتی کشوری با تورم بالا مواجه می‌شود، افراد ممکن است ترجیح دهند دارایی‌هایی داشته باشند که ارزش پول را حفظ کنند. این ممکن است به افزایش نرخ ارز انجامیده و اهمیت پیش‌بینی نرخ تورم را افزایش دهد.
- بیکاری: وضعیت بیکاری نیز تأثیر مهمی بر نرخ ارز دارد. در کشورهایی که بیکاری بالا و اشتغال پایین است، ممکن است نرخ ارز به علت فشارهای اقتصادی و اجتماعی افزایش پیدا کند. افزایش بیکاری معمولاً به کاهش توانایی افراد برای تأمین نیازهای خود و تقاضا برای کالاها و خدمات خارجی منجر می‌شود. به عنوان مثال، در دوره‌های بیکاری بالا، افراد ممکن است تحت تأثیر تغییر نرخ ارز باشند زیرا ارز را به عنوان یک راه برای تأمین کالاها و خدماتی که در داخل کشور تولید نمی‌شوند، مورد استفاده قرار می‌دهند.
-
نرخ بهره:
نرخ بهره میزان سودی است که بانک‌ها به افراد و شرکت‌ها برای وام‌های مختلف اعطا می‌کنند. تغییرات در نرخ بهره می‌توانند به شدت تأثیرگذار بر نرخ ارز باشند. به عنوان مثال، افزایش نرخ بهره توسط بانک مرکزی ممکن است سرمایه‌گذاران را به کشور جذب کند و ارزش پول ملی را افزایش دهد. از طرف دیگر، کاهش نرخ بهره ممکن است سرمایه‌گذاران را از کشور دور نگه دارد و منجر به کاهش نرخ ارز شود.
-
همگرایی اقتصادی با دیگر کشورها:
وابستگی اقتصادی به دیگر کشورها نیز تأثیرگذار بر نرخ ارز است. اگر یک کشور به طور گسترده به دیگر کشورها وابسته باشد و واردات و صادرات زیادی داشته باشد، تغییرات در اقتصاد دیگر کشورها نیز می‌تواند نرخ ارز آن کشور را تحت تأثیر قرار دهد. به عنوان مثال، اگر کشوری به طور ویژه به واردات نفت و انرژی از دیگر کشورها وابسته باشد، تغییرات در قیمت نفت جهانی می‌تواند نرخ ارز آن کشور را تحت تأثیر قرار دهد.
ب- عوامل سیاسی و سیاستی : تصمیمات دولت‌ها و نهادهای سیاسی نیز تأثیر زیادی بر نرخ ارز دارند. عواملی که در این زمینه مهم هستند عبارتند از:
- سیاست‌های پولی و مالی:سیاست‌های مالی که توسط دولت‌ها و بانک‌های مرکزی اعمال می‌شوند، تأثیر زیادی بر نرخ ارز دارند. همچنین تصمیماتی که در زمینه سیاست‌های پولی (مانند نرخ بهره) و مالی (مانند میزان بدهی عمومی) اتخاذ می‌شوند، می‌توانند تأثیر مستقیمی بر نرخ ارز داشته باشند. برای مثال، تصمیم به افزایش نرخ بهره توسط بانک مرکزی ممکن است به جذب سرمایه‌گذاران خارجی و افزایش ارزش پول ملی انجامیده و نرخ ارز را تغییر دهد. همچنین، تعیین میزان بدهی عمومی توسط دولت نیز می‌تواند تأثیر مستقیمی بر نرخ ارز داشته باشد. افزایش بدهی عمومی معمولاً به افزایش نگرانی‌ها درباره پایداری اقتصادی کشور منجر شده و تأثیر منفی بر نرخ ارز داشته باشد.
- تعهدات بین‌المللی: تعهدات یک کشور به تعهدات بین‌المللی (مانند تعهدات تجاری یا پرداخت بدهی‌ها) نیز می‌تواند تأثیر زیادی بر نرخ ارز داشته باشد. تخلف یا نداشتن توانایی برای پرداخت تعهدات می‌تواند به نزدیک‌تر شدن به وضعیت تعلیق پرداخت و کاهش اعتبار کشور منجر شود. به عنوان مثال، تعهد یک کشور به تعهدات تجاری مانند توافقات تجاری بین‌المللی می‌تواند تأثیری مستقیم بر نرخ ارز داشته باشد. اگر کشوری تعهدات خود را رعایت نکند، اعتماد به نرخ ارز آن کشور کاهش می‌یابد.
-
تصمیمات سیاسی:
تصمیمات سیاسی مهمی نیز می‌توانند تأثیر گذار باشند. برای مثال، تصمیم دولت به اجرای یک سیاست اقتصادی خاص مانند کاهش تجارت بین‌المللی یا اصلاحات اقتصادی می‌تواند تأثیرات قابل توجهی بر نرخ ارز داشته باشد. همچنین، تصمیمات مربوط به تنظیمات مالیاتی و گمرکی نیز می‌توانند تأثیر گذار باشند.
-
ریسک‌های سیاسی:
ریسک‌های سیاسی مانند تغییرات در پلیسی‌ها و حکومت‌ها، تحریم‌های بین‌المللی، و تغییرات در نهادهای سیاسی نیز می‌توانند به شدت تأثیرگذار باشند. به عنوان مثال، تحریم‌های بین‌المللی علیه یک کشور می‌تواند به کاهش قابلیت دسترسی به منابع مالی و تجاری منجر شده و نرخ ارز را به نزدیکی به وضعیت تعلیق پرداخت و کاهش اعتبار کشور بیاورد.
ج – عوامل اجتماعی و جغرافیایی:
تغییرات در عوامل اجتماعی و جغرافیایی از جمله بحران های سیاسی یا جنگ نیز می‌توانند تأثیر گذار باشند. به عنوان مثال، وقوع جنگ در یک منطقه ممکن است باعث نوسانات نرخ ارز در کشورهای همسایه شود. این اتفاق به عنوان یک عامل اجتماعی و جغرافیایی مهم در تحلیل بنیادی نرخ ارز در نظر گرفته می‌شود.
-
تغییرات جمعیتی:
تغییرات در ترکیب جمعیت یک کشور می‌توانند تأثیر زیادی بر نرخ ارز داشته باشند. به عنوان مثال، افزایش نسبی جمعیت جوان ممکن است به افزایش تقاضا برای ارز وارد کشور منجر شود، که می‌تواند به افزایش نرخ ارز انجامیده و تأثیر داشته باشد.
-
روابط بین‌المللی:
- روابط بین‌المللی و تجاری یک کشور نیز تأثیر مستقیمی بر نرخ ارز آن دارد. برقراری روابط تجاری نوین یا تصمیمات مهم در خصوص تجارت با کشورهای دیگر می‌تواند نرخ ارز را تحت تأثیر قرار دهد. به عنوان مثال، افتتاح بازارهای جدید برای صادرات ممکن است تقاضا برای ارز ملی را افزایش دهد و نرخ ارز را افزایش دهد.
-
رویدادهای جغرافیایی:
- عوامل جغرافیایی نیز می‌توانند نقش مهمی در تحلیل بنیادی نرخ ارز ایفا کنند. مثلاً، افتتاح یک مسیر تجاری جدید به یک کشور می‌تواند تجارت و صادرات آن کشور را افزایش داده و نرخ ارز را تحت تأثیر قرار دهد.
- بحران‌های طبیعی: وقوع بحران‌های طبیعی مانند زلزله، سیل، یا خشکسالی می‌تواند به نحوه عملکرد اقتصاد یک کشور آسیب برساند. این بحران‌ها ممکن است تجارت و تولید را متأثر کنند و در نتیجه نرخ ارز را تحت تأثیر قرار دهند.
- تغییرات سیاسی در مناطق همسایه: تغییرات در مناطق همسایه یک کشور نیز می‌توانند به تغییرات نرخ ارز منجر شوند. به عنوان مثال، وقوع نزاع‌های سیاسی یا جنگ در مناطق همسایه می‌تواند به نوسانات نرخ ارز کشور مورد نظر انجامیده و تأثیر داشته باشد.
در کل، عوامل اجتماعی و جغرافیایی به عنوان عواملی مهم در تحلیل بنیادی نرخ ارز مد نظر قرار می‌گیرند و نیاز به مطالعه دقیق و مستمر آنها دارد. این عوامل ممکن است تأثیرات کوتاه‌مدت و بلندمدتی بر نرخ ارز داشته باشند و باید به دقت در تحلیل‌ها مد نظر قرار گیرند.
رویدادهای جهانی و روابط بین‌المللی:
رویدادهای جهانی مانند تغییرات در قیمت نفت، تصمیمات تجاری بین‌المللی، و روابط دیپلماتیک کشورها نیز تأثیرگذاری زیادی بر نرخ ارز دارند.
- تغییرات در قیمت نفت: تغییرات در قیمت نفت به عنوان یک رویداد جهانی بسیار مهم محسوب می شود. چرا که قیمت نفت به عنوان یکی از مهم‌ترین منابع درآمدی برخی کشورها از جمله کشورهای عضو اوپک (سازمان کشورهای صادرکننده نفت) بسیار حیاتی است. تغییرات در قیمت نفت می‌توانند به شدت نرخ ارز این کشورها را تحت تأثیر قرار دهند. به عنوان مثال، کاهش قیمت نفت می‌تواند کشورهای وابسته به صادرات نفت را به مشکلات اقتصادی بزرگی کشانده و ارزش پول ملی آنها را کاهش دهد.
- تصمیمات تجاری بین‌المللی: تصمیمات مربوط به تجارت بین‌المللی نیز تأثیر مستقیمی بر نرخ ارز دارند. به عنوان مثال، تصمیمات مرتبط با تعرفه‌های گمرکی و مذاکرات تجاری می‌توانند نرخ ارز کشورها را تحت تأثیر قرار دهند. در صورت افزایش تجارت بین‌المللی یا تسهیل تبادلات تجاری، ارزش پول ملی ممکن است افزایش یابد.
- روابط دیپلماتیک و تنش‌های بین‌المللی: تنش‌ها و تغییرات در روابط بین‌المللی نیز تأثیرگذاری زیادی بر نرخ ارز دارند. به عنوان مثال، تحریم‌های بین‌المللی علیه یک کشور می‌تواند منجر به افت نرخ ارز آن کشور شود. همچنین، تغییر در روابط دیپلماتیک و تصمیمات سیاسی می‌توانند به شدت تأثیرگذار باشند. به عنوان مثال، تطابق یا عدم تطابق در سیاست‌های دولت‌ها نسبت به یکدیگر می‌تواند نرخ ارز را به طور ناگهانی تغییر دهد.
- تغییرات در نرخ بهره: تغییرات در نرخ بهره توسط بانک‌های مرکزی کشورها می‌تواند نرخ ارز را تحت تأثیر قرار دهد. افزایش نرخ بهره توسط یک بانک مرکزی ممکن است سرمایه‌گذاران را به کشور جذب کند و ارزش پول ملی را افزایش دهد. این مسئله بسیار حیاتی برای پیش‌بینی نرخ ارز است.
- برجام و توافقات بین‌المللی: همانند مثال‌های اخیر در مورد توافقات هسته‌ای با ایران، توافقات بین‌المللی می‌توانند به شدت تأثیرگذار باشند و نرخ ارز کشورهای متخلف را تحت تأثیر قرار دهند. توافقات بین‌المللی می‌توانند به تغییر وجهه تجاری و همچنین رفع نگرانی‌های سیاسی منجر شوند که این امور بر روی نرخ ارز تأثیر می‌گذارند.
- انتخابات ریاست‌جمهوری: در کشورهایی که نرخ ارز به ویژه تحت تأثیر انتخابات ریاست‌جمهوری قرار دارد، نتایج انتخابات و سیاست‌های اقتصادی احتمالاً تأثیر زیادی بر نرخ ارز دارند.
در نهایت، تحلیل بنیادی نرخ ارز نیازمند دقت، تحقیق، و درک عمیق از اقتصاد جهانی و وضعیت کشورها است. این تحلیل می‌تواند به صورت مداوم انجام شود و با توجه به تغییرات در عوامل مختلف، نرخ ارز را پیش‌بینی کند. از این رو، برای سرمایه‌گذاران، تجار، و کسانی که در بازار ارز فعالیت می‌کنند، تحلیل بنیادی ابزاری قدرتمند برای اتخاذ تصمیمات استراتژیکی است.