کیان آنلاین – لیلا فرهادی: نشریه اکونومیست یادداشتی منتشر کرده و مدعی شده ایران در وضعیتی بسیار آسیبپذیر به دلیل مشکلات اقتصادی قرار گرفته و به همین دلیل کشورهای رقیب باید از این فرصت بیشترین استفاده را ببرند. این نشریه مدعی شده آمریکا به جای کوتاه آمدن در برابر ایران باید از این موقعیت برای پیشبرد اهدافش در قبال ایران استفاده کند.
دوازده ماه پیش، ایران درگیر اعتراضات بعد از مرگ مهسا امینی بود. رژیم تئوکراتیک آن به طور فزایندهای منزوی شده، زیرا کشورهای عربی روابط نزدیکتری با دشمنش، اسرائیل برقرار کردهاند. اقتصاد ایران به هم ریخته است و بر خشم مردم میافزاید. جمهوری اسلامی در دهههای گذشته تا این حد آسیبپذیر به نظر نمیرسید.
از بسیاری جهات، موقعیت ایران امروز قویتر به نظر میرسد. از ۷ اکتبر، نیروهای مورد حمایت ایران با اسرائیل وارد جنگ شدهاند و به نیروهای آمریکایی در سوریه و عراق حمله میکنند. با این حال، ایران توانسته تنشزدایی اخیر خود را با عربستان حفظ کند و عادیسازی روابط عربستان سعودی با اسرائیل، حداقل در حال حاضر، متوقف شده است.
ایران با فروش هواپیماهای بدون سرنشین به روسیه روابط خود را با این کشور عمیقتر کرده و به کشوری مجهز به سلاح هستهای نزدیکتر میشود. آمریکا اجرای تحریمهای نفتی خود را کاهش داده است. ایران اکنون بیش از ۳.۴ میلیون بشکه در روز تولید میکند که بالاترین میزان در پنج سال گذشته است. با این حال بیشتر نگاه کنید، و نقاط ضعف ایران آشکار است.
اگرچه نیروهای مورد حمایت به ایران به نبرد برای دفاع از حماس در غزه پیوستهاند، اما تلاشهای آنها نیمه کاره بوده است. ایران توسط آمریکا که دو ناو گروه هواپیمابر را به خاورمیانه فرستاده محاصره شده است. به نظر میرسد ایران از حزبالله خواسته از تشدید جنگ در غزه جلوگیری کند. این کشور میداند که هر چیزی بیش از حملات نقطهای به اسرائیل، پاسخی ویرانگر خواهد داشت. رهبران حماس از حمایت واهی تهران گلهمند هستند. «انریکه مورا» نماینده اتحادیه اروپا در ایران میگوید: «آنها یا وجهه خود را از دست میدهد، یا بازوی خود را از دست میدهد. آنها تصمیم گرفتند وجهه خود را از دست بدهند.»
اقتصاد ایران هم بدتر از آن چیزی است که به نظر میرسد. این کشور نفت بیشتری تولید میکند، اما درآمد حاصل از فروش آن اغلب در خارج از کشور گیر میکند. ارزش ریال نسبت به سال گذشته ۲۵ درصد کاهش یافته است. تورم بالای ۴۰ درصد باقی مانده است. روسیه نمیتواند سرمایهگذاری زیادی در ایران ارائه دهد، و چین این کار را تا زمانی که ایران تحت تحریمهای آمریکا قرار دارد، انجام نخواهد داد.
این واقعیتها باید سیاست آمریکا را تعیین کند. برخی از بایدن میخواهند که در سال ۲۰۲۴ توافق هستهای را احیا کند. اما ایران با رئیس جمهوری که ممکن است به زودی با دونالد ترامپ جایگزین شود، معامله بزرگی انجام نخواهد داد. در عوض، آمریکا باید به تمرکز بر کاهش تنش ادامه دهد. این به معنای ادامه قدرتنمایی است. این کشور باید فشار نظامی بر ایران و نیروهای نیابتی آن را حفظ کند تا حوثیهای یمن را از حملات بیشتر به کشتیهای تجاری در دریای سرخ بازدارد.
در همین حال، آمریکا باید مذاکرات غیرمستقیم با ایران را از سر بگیرد. این کشور باید بر ثبات منطقه تمرکز کند. بایدن باید از بازگشت به سیاست شکستخورده «فشار حداکثری» سلف خود اجتناب کند و درها را برای توافقی که هم برنامه هستهای ایران و هم مداخله منطقهای آن را محدود میکند، باز بگذارد.
ایران یک انتخاب دارد. شبه نظامیان مورد حمایتش در کشورهای دیگر اکنون منافع خودش را تهدید میکنند. آنها تلاشها برای کاهش تنش را به خطر انداخته اند. آمریکا حتی تهدید کرده است که اگر حزب الله را مهار نکند، مستقیماً به ایران حمله خواهد کرد. ایرانیها ناآرام هستند. گذار دشواری در راه است. رژیم، مانند همیشه، بیش از همه به ثبات خود اهمیت میدهد. ناگفته نماند که این امر برای همسایگانش نیز خبر خوبی است.