کیان آنلاین – شیوا سپهری: خبر شبانه توافق ایران و آمریکا در خصوص آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران در کره جنوبی که رقمی حدود ۶ میلیارد دلار است، آنهم در ازای آزادی پنج زندانی سیاسی دو تابعیتی بلافاصله بر بازار ارز اثر گذاشت. دلار در پی این خبر بلافاصله هزار تومان ریزش داشت و وارد کانال ۴۸ هزار تومان قرار گرفت و پیش‌بینی‌ها حاکی از این است که احتمال ورود دلار به ۴۷ هزار تومان نیز وجود دارد. از سوی دیگر برخی کارشناسان تاثیر این توافق را بر بازارها به دلایل متعددی چندان زیاد نمی‌دانند و اعتقاد دارند اگر این توافق زمینه توافق بزرگتری باشد، به طور واقعی اقتصاد کشور متاثر خواهد شد. اما آنچه کارشناسان تاکید دارند، فاصله زیاد پول‌های بلوکه شده ایران در کره جنوبی نسبت به نیاز‌های ارزی کشور و به ویژه افزایش مصرف ارز در کشور است که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
چالش تامین ارز در دولت رئیسی
در پی پیروزی ابراهیم رئیسی در انتخابات ریاست جمهوری، دولت و چهره‌های اقتصادی آن مدعی بودند که قیمت دلار را صرف ارزپاشی می‌توان تا ۱۵ هزار تومان پایین آورد. اگرچه این ادعا هرگز به واقعیت تبدیل نشد، اما حجت عبدالمالکی وزیر کار سابق اعتقاد داشت، با ۳۰۰ میلیون دلار ارپاشی می‌توان قیمت دلار را به ۱۵ هزار تومان رساند. البته ۳۰۰ میلیارد دلار در مقابل واقعیت‌های امروز ایران عدد عجیبی به نظر می‌رسید. حالا با انتشار خبر آزادسازی حدود ۶ میلیارد دلار پول‌های بلوکه شده ایران در کشور کره جنوبی این پرسش پیش می‌آید که کل دارایی‌های بلوکه شده ایران چقدر است؟
در حال حاضر عدد دقیقی از دارایی‌های بلوکه شده کشور در دیگر کشور‌ها در دست نیست، اما تاکنون اعدادی بین ۱۰۰ تا ۱۲۰ میلیارد دلار بیشترین تکرار را داشته‌اند. محمدرضا فرزین رئیس کل بانک مرکزی خرداد ماه امسال در بخشی از اظهاراتش به منابع ارزی ایران در خارج از کشور اشاره کرد و حجم این منابع را بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار اعلام کرد.
با این حساب دارایی‌های بلوکه شده ایران اگر آزاد شوند، تنها حدود ۶ درصد کل دارایی‌های ما هستند. البته در خبر‌ها گفته می‌شد که ایران به بخش کوچکی از این دارایی‌ها دسترسی دارد، اما هرچه هست، ۶ میلیارد تومان رقم چندان بزرگی نیست.
از طرف دیگر باید این واقعیت را در نظر گرفت که تجارت خارجی ما در گذشته با در حوزه صادرات و واردات در حدود ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلیارد دلار بوده است. اگرچه بازگشت این پول به کشور هرچند کم می‌تواند موثر باشد، اما نباید توقع شگرفی از این اعداد و ارقام داشت. ضمناً این رقم در حد ۵ تا ۱۰ درصد درآمد ارزی سابق کشور هم نیست.
ضمناً براساس اعداد مندرج در بودجه سال ۱۴۰۲ رقم واردات ۱۲ میلیارد دلاری کالا‌های اساسی و دارو و واردات ۳۴ میلیارد دلاری برای سایر کالا‌ها پیش‌بینی شده است؛ بنابراین رقم ۶ میلیارد دلار چندان هم رقم بزرگی در مقابل نیاز‌های ارزی کشور نیست و تنها ۱۲ درصد از کل نیاز ارزی کشور برای واردات را شامل می‌شود.
شروط استفاده از منابع ارزی مسدودشده
براساس اخباری که تسنیم منتشر کرده است، فرآیند اجرای توافق ایران و آمریکا آغاز شده و در این فرآیند قرار است ابتدا پول‌های ایران در کره از واحد وون (واحد پول کره جنوبی) به یورو تبدیل شود که این مهم انجام شده و در ادامه بناست که به حسابی در قطر واریز شود تا در اختیار ایران قرار گیرد. پس از واریز این پول به حسابی در قطر، تبادل زندانیان نیز به انجام می‌رسد.
سیگنال ارزی توافق ایران و آمریکا
به دنبال انتشار خبر توافق قیمت دلار یک هزار تومان ریزش کرد و خبری که بلافاصله از سوی وزارت امور خارجه ایران تایید شد. بر این اساس کارشناسان اعتقاد دارند که دلار به قیمت نزولی ادامه می‌دهد، اگرچه این ریزش را موقتی داشته و تاثیر آن بر دیگر بازارها را نیز موقتی می‌دانند.
تاثیر توافق بر بازار طلا و سکه
از آنجه بازار ارز بر دیگر بازارها نیز اثر گذار است، تحلیلگران انتظارات کاهی را برای بازار طلا و سکه پیش‌بینی می‌کنند. بررسی روند بازار حاکی از آن است که قیمت سکه امامی در بازار ۲۸ میلیون و ۷۰۱ هزار تومان رسیده است که بخشی از این کاهش ۲۰۰ هزار تومانی سکه امامی از یک هفته پیش ۲۰۰ هزار تومان کاهش را نشان می‌دهد و با وجود سیگنال کاهشی دلار این قیمت باز هم نزولی‌تر خواهد شد.
شوک ارزی به بازار خودرو
قیمت خودرو طی هفته‌های گذشته روند کاهشی را پیموده بود. اندکی پس از اخباری مبنی بر واردات خودرو‌ها که چند ماه به دلیل مشکلات گمرکی هنوز به کشور وارد نشده بودند، قیمت خودرو اندکی شیب صعودی را پیمود، اما مجدداً سیگنال کاهشی ارز که طی توافق ایران و آمریکا برای آزادسازی پول‌های بلوکه شده در کشور کره جنوبی تاثیر خود را بر بازار خودرو گذاشت و قیمت خودرو‌ها همچنان روند نزولی قیمت را طی کرد. البته آنچه در مورد این خبر مهم بود این است که پول نقدی در کار نیست.
البته برخی کارشناسان معتقدند ممکن است بازار خودرو تنها واکنش جزیی به این خبر داشته باشد، چراکه در مورد مشابه که با ورود سلطان عمان به کشور مواجه بودیم، بازار خودرو چندان هم متاثر نشد.
واکنش بورس به خبر توافق
در معاملات امروز شنبه بیست و یکم مرداد ماه شاخص کل بورس ۴۷ هزار و ۳۱۳ واحد ریزش داشت و بورس در واکنش به این خبر قرمز پوش شد. بنا بر این تغییر شاخص کل بورس روی یک میلیون و ۹۸۹ هزار و ۶۷۳ واحد ایستاد و در واقع طی نوسانات هفته‌های اخیر مجدد زیر خط دو میلیونی قرار گرفت. در واقع می‌توان گفت که بازار سرمایه یک افت نسبی را در واکنش به توافق نفت در برابر غذا در پیش گرفت. به عبارت دیگر روز شنبه هزار و ۸۰ میلیارد تومان پول حقیقی از بورس خارج شد. در معاملات نیز ۲۳۲ نماد با صف فروش مواجه بودند؛ درحالیکه تنها ۴۴ نماد در صف خرید قرار داشتند. مجموع ارزش صف‌های فروش با افازیش ۱۱۹ درصدی مواجه شد.