کیان آنلاین – لیلا فرهادی: بعد از امارات متحده عربی، عربستان سعودی ممکن است دومین کشور حاشیه خلیح فارس باشد که میزبانی نمایشگاه جهانی «اکسپو ۲۰۳۰» به آن‌ها می‌رسد. این نمایشگاه که عملا همزمان با پایان چشم‌انداز ۲۰۳۰ محمد بن‌سلمان ولیعهد عربستان است قرار است به فرصتی برای نمایش تغییر چهره عربستان تبدیل شود. محمد بن‌سلمان ولیعهد عربستان سعودی همه چیز را برای پیروزی در رقابت میزبانی اکسپو ۲۰۳۰ در نظر گرفته است.
پولیتیکو در گزارشی نوشته برای هرکسی که در اطراف پاریس قدم می‌زند، غیرممکن است که بیلبورد‌های غول‌پیکر یا اتوبوس‌ها و تاکسی‌های مملو از تبلیغات نمایشگاه اکسپو را نبیند. رای‌گیری نهایی قرار است روز سه‌شنبه در پاریس انجام شود عربستان سعودی برای به دست آوردن میزبانی اکسپو به مصاف ایتالیا و کره جنوبی خواهد رفت.
عربستان در اکسپو ۲۰۳۰
نمایشگاه‌ها هنوز قادرند فرصت‌های زیادی برای نمایش ملت‌ها، در آمد زیاد، پول نقد، شغل و سر و صدای جهانی ایجاد کنند. هدف محمد بن سلمان این است که جهان را متقاعد کند که عربستان یک سلطنت مطلقه با قوانین اسلامی را به جهتی مترقی‌تر از نظر اجتماعی سوق داده که شامل پیشرفت‌هایی در حوزه فناوری سبز و مراقبت‌های بهداشتی است.
نمایندگانی از ۱۸۲ کشور قرار است بین ریاض، بوسان و رم یکی را به عنوان میزبان اکسپو ۲۰۳۰ انتخاب کنند. رای‌گیری به صورت مخفی در دفتر بین المللی نمایشگاه‌ها یا همان BIE سازمانی که بر نمایشگاه‌های جهانی نظارت می‌کند و مقر آن در پاریس است، برگزار می‌شود.
بیشتر بخوانید:
عربستان غول خودروهای برقی جهان می‌شود؟
درآمد گردشگری عربستان به 10 میلیارد دلار رسید
عربستان پیشتازتر از ایران در تجارت با چین
رای گیری اکسپو ۲۰۳۰
به گزارش کیان آنلاین محتمل‌ترین سناریو این است که که هیچ یک از داوطلب‌ها بیش از دو سوم کل آرا را به دست نیاورند و در نهایت نمایندگان در دور دوم بین دو نامزد نهایی یکی را انتخاب کنند.
در رای‌گیری انتخاب میزبان اکسپو، جزایر کوک همان حق رای را دارد که ایالات متحده یا چین. از این منظر نامزد‌ها رقابت جذابی در سراسر جهان برای به دست آوردن میزبانی انجام داده‌اند. به گفته چندین نماینده BIE، این یک بازی پوکر بوده که در آن عربستان سعودی همه کاره بوده است.
یکی از نمایندگان BIE از جزیره کوچکی در قاره آمریکا گفته«عربستان سعودی از همان ابتدا خود را به عنوان پیشتاز جا زده و نبرد ارتباطاتی را برده است.»
سعودی‌ها برای به دست آوردن رای فرانسه نیاز به هیچ تلاشی نداشتند. امانوئل ماکرون رئیس جمهور این کشور سال گذشته پیشنهاد ریاض را تایید کرده بود؛ اقدامی که انتقاد برخی از کشورهای اتحادیه اروپا و سازمان‌های غیردولتی را به دلیل عملکرد ضعیف عربستان سعودی در زمینه حقوق بشر برانگیخت.
منافع تجاری و استراتژیک قوی نیز در این روابط بسیار مهم است. شرکت‌های فرانسوی به قرارداد‌های نظامی و غیرنظامی سنگینی در عربستان سعودی چشم دوخته اند.
سال کلیدی برای عربستان سعودی
عربستان کمتر از ۷.۸ میلیارد دلار برای پروژه میزبانی اکسپو ۲۰۳۰ در نظر گرفته و شعار «عصر تغییر: با هم برای فردایی آینده‌نگرانه» را برای آن طراحی کرده است. میزبانی این رویداد می‌تواند در راس برنامه چشم‌انداز ۲۰۳۰ محمد بن سلمان قرار بگیرد. طرح جامعی که ولیعهد عربستان برای تنوع بخشیدن به اقتصاد بدون نفت و ایجاد یک جامعه بازتر در نظر گرفته است.
«هیفا الجدیع» سفیر عربستان سعودی در اتحادیه اروپا به پولیتیکو گفته «سعودی امروز سعودی پنج سال پیش نیست و عربستان در سال ۲۰۳۰ شبیه آنچه امروز داریم نخواهد بود.»
چندین ماه است که عربستان سعودی، کره جنوبی و ایتالیا در تلاش برای مجذوب کردن نمایندگان BIE بوده‌اند؛ هنری که عربستان سعودی در آن سرآمد بوده است.
۱۹ ژوئن کاروان محمد بن سلمان متشکل از ۲۰ رنج روور و مرسدس بنز در مقابل کاخ بزرگ Ephemere صف کشیدند و محمد بن سلمان حاکم واقعی عربستان دو ساعت را صرف خوشامدگویی به نمایندگان BIE کرد. ولیعهد عربستان بین اجرای سنتی رقص شمشیر و نوازندگی ارکستر، با چند تن از نخبگان فرهنگی و سیاسی فرانسه از جمله ریما عبدالمالک وزیر فرهنگ، میشل بارنیه کمیسر سابق اتحادیه اروپا و ژاک آتالی اقتصاددان دیدار داشت. این راهی بود که عربستان نشان دهد چقدر به لحاظ سیاسی، میزبانی این رویداد برایش اهمیت دارد.
محمد بن سلمان که صاحب یک قصر مجلل در خارج از پاریس است، یک هفته را در پایتخت فرانسه گذراند و در این مدت با مکرون در الیزه هم دیدار کرد.
تلاش عربستان برای تغییر آرای اکسپوی ۲۰۳۰
این مراسم، فرصتی برای وزرای سعودی فراهم کرد تا با نمایندگان BIE آشنا شوند. یکی از ان‌ها مدعی شده در جریان یک رویداد مرتبط با اکسپو، یک مقام عالی رتبه سعودی از او پرسیده «من چه کاری می‌توانم انجام دهم تا کشور شما به من رای دهد؟»
او گفته «وعده‌ها بسیار گسترده بود. آن‌ها به خوبی برای این دیدار آماده شده‌اند. آن‌ها فرصت‌های زیادی برای سرمایه‌گذاری ارائه می‌دهند.»
سفیر عربستان می‌گوید این «دیپلماسی معاملاتی» در این نوع رقابت‌ها رایج است. «بسیاری از کشور‌ها این را فرصتی منحصر به فرد برای جلب لطف این یا آن نامزد می‌دانند … تعدادی از کشور‌ها برای رای خود پول می‌گیرند.»
نماینده BIE از یک کشور جزیره‌ای این ایده را رد نکرده و گفته: «هیچ کاری در این دنیا بی‌دلیل انجام نمی‌شود و حمایت هرگز رایگان نیست.»
حمایت فرانسه از پیشنهاد میزبانی سعودی‌ها همزمان با تلاش آن‌ها برای جلب تضمین قرارداد‌های نظامی و غیرنظامی با ریاض است.
بااینکه ایرباس فرانسه نتوانست یک قرارداد بزرگ با ریاض ایر منعقد کند، اما این شرکت بعد از ابراز نارضایتی دولت فرانسه، قرارداد‌های همکاری کوچک‌تری را در ژوئن منعقد کرد. ریاض و پاریس همچنین در حال مذاکره بر سر فروش جت‌های رافال فرانسوی به عربستا هستند، اگرچه افراد نزدیک به این پرونده می‌گویند که سعودی‌ها به احتمال زیاد از این مذاکرات به عنوان یک تاکتیک مذاکره برای جلب نظر آلمان جهت لغو وتوی صادرات جت‌های تایفون به دلایل حقوق بشری استفاده کرده‌اند.
کشورهای جهان برای اکسپوی جهانی ۲۰۳۰ چه کردند؟
دو مدعی دیگر میزبانی در اکسپو ۲۰۳۰ هم در رقابت حضور دارند و رویداد‌هایی را ترتیب داده‌اند. رم، راسل کرو ستاره گلادیاتور (به خاطر بازی در فیلم گلادیاتور ساخته رادیلی اسکات به این نام شناخته می‌شود) را به عنوان نماینده استخدام کرده و ستاره‌های مشهور کی پاپ PSY و BTS پرچم بوسان را به اهتزاز درآورده‌اند. یون سوک یول، رئیس‌جمهور کره جنوبی، مدیران ارشد غول‌های فناوری کره جنوبی از جمله سامسونگ یا ال‌جی را به پرداخت هزینه پوستر‌ها در پاریس و سایر پایتخت‌های اروپایی ترغیب کرده است.
دیپلماسی معاملاتی
برخی از نمایندگان BIE گفتند که از حضور در این رویداد‌ها خسته شده‌اند، به‌ویژه اینکه که می‌دانند رأی آن‌ها در نهایت تنها به دستورالعمل‌های پایتخت‌شان بستگی دارد. نماینده BIE از یکی از کشورهای اتحادیه اروپا گفته «ما چندین فاکتور را در نظر می‌گیریم، اما در نهایت فردی [از یک کشور نامزد] با رئیس دولت من تماس می‌گیرد.»
طی هفته‌های گذشته، عربستان سعودی میزبای مجموعه‌ای از نشست‌ها در ریاض با کشورهای آفریقایی، کارائیب و عربی هم بوده است. در بیانیه‌ها، کشورهای آفریقایی و کارائیب پیشنهاد نمایشگاه ریاض مورد تأیید قرار گرفته است، اگرچه هر کشوری همچنان آزاد است که هر طور که می‌خواهد رأی دهد. عربستان چندین یادداشت تفاهم با کشورهای حوزه کارائیب و آفریقا امضا کرده و وعده داده که صندوق توسعه عربستان برای پروژه‌های زیرساختی و انرژی آن‌ها تأمین مالی می‌کند.
«روبرتو گوالتیری» شهردار رم اخیراً به آفریقا سفر کرده و بیزاری خود را از تاکتیک‌های عربستان سعودی پنهان نکرده است. او گفته «اگر پول بر همه چیز پیروز شود، هر رویداد جهانی باید در یک منطقه بسیار کوچک برگزار شود که فقط یک ویژگی داشته باشد: درآمد زیادی از فروش سوخت فسیلی داشته باشد. این شاید بهترین راه برای حمایت از پایایی در سال ۲۰۳۰ نباشد.»
عربستان سعودی میزبان بازی‌های آسیایی زمستانی در سال ۲۰۲۹ هم خواهد بود و قرار است نامزد میزبانی جام جهانی ۲۰۳۴ هم باشد.
چندین نماینده از کشورهای دیگر شکایت کرده‌اند که قوانین فعلی BIE تضمین نمی‌کند که تصمیم در مورد میزبانی، بر اساس شایستگی گرفته می‌شود یا خیر.
یک نماینده BIE گفته «باید قوانینی وجود داشته باشد تا اطمینان حاصل شود که بین نامزد‌ها برابری وجود دارد، زیرا در غیر این صورت شما هرگز یک کشور آفریقایی یا آمریکای لاتین را پیدا نمی‌کنید که در این رقابت پیروز شود. اگر آن‌ها این جیب‌های پر پول را نداشته باشند، رقابت را شروع نخواهند کرد.»
نکته جالب این است که در همسایگی ایران، عربستان تلاش می‌کند تصویر خود در جهان را تغییر دهد؛ ولو با دیپلماسی معاملاتی و پیشنهادهای مالی و اقدامات دیگر، اما ایران به فکر این اکسپو نبوده است و ظاهرا تصمیمات مهمتری وجود داشته است! تصمیماتی همچون راه‌اندازی دالان‌های حجاب‌بان مترو!