کیان آنلاین – رایان حسینی: این هفته اتفاقی عجیب در مجلس رخ داد و با تصویب نمایندگان افزایش سن بازنشستگی در دستور کار قرار گرفت و به این ترتیب با این استدلال «کاهش ناترازی صندوق‌های بازنشستگی» سن بازنشستگی برای گروه‌های مختلف افزایش یافت. طبق قانون مجلس این مصوبه برای بیمه‌شدگان قدیمی نیست و کسانی که ۲۸ تا ۳۰ سال سابقه خدمت دارند، مشمول قانون جدید نخواهند شد.
سن بازنشستگی چقدر افزایش یافت؟
ماجرا از بیمه‌شدگان با سابقه ۲۵ سال به بالا شروع می‌شود. بر پایه مصوب مجلس، الف) به سنوات اشتغال افرادی که ۲۵ تا ۲۸ سال سابقه خدمت دارند، به ازای هر سال تا زمان بازنشستگی دو ماه اضافه می‌شود. ب) به سنوات اشتغال افرادی که ۲۰ تا ۲۵ سال سابقه خدمت دارند، به ازای هر سال تا زمان بازنشستگی سه ماه اضافه می‌شود. پ) برای ۱۰ تا ۲۰ سال خدمت، چهارماه و برای کسانی که ۱۰ سال سابقه خدمت دارند، پنج ماه اضافه خواهد شد!
اگر بخواهید معنی این طرح را به صورت خیلی خلاصه و در یک جمله متوجه شوید، این است که «اگر فردی به تازگی بیمه شده باشد، ۴۲.۵ سال طول می‌کشد تا بازنشسته شود.» به عبارت دیگر بیمه‌شدگان می‌میرند اما بازنشسته نخواهد نشد! این جمله معنی تمام و کمال قانونی است که در مجلس یازدهم مصوب شده است.
به بیان دیگر فرد آنقدر سر کار فرسوده خواهد شد، اما با شرایطی که مجلس تشخیص داده، به سن بازنشستگی نخواهد رسید! در واقع به حقوق بازنشستگی نخواهد رسید زیرا در این فقره نیز همچون سایر موارد مثل «تورم، مالیات‌های عجیب، افزایش و دستکاری قیمت دلار» مردم هزینه بحران سوءمدیریت حاکمان و سیاستگذاران را خواهند داد و ناکارآمدی از حوزه‌ای به حوزه‌ای دیگر منتقل می‌شود تا به جای حل مشکل، فقط لحظه انفجار به تعویق بیفتد.
نکته عجیب آنکه خود قانونگذاران نیز اعتراف کرده‌اند اقدامشان به خاطر «ناترازی صندوق‌های تامین
اجتماعی» بوده است؛ این یعنی قانونگذار خیلی ساده و سرراست پذیرفته که سیاست‌های آنها باعث ناترازی صندوق‌ها شده اما اکنون به جای حل مشکل، بار آن بر دوش مردم و بیمه‌شدگان افتاده است و آنها باید تاوان سیاست‌هایی را بدهند که پیش از این بر آنها اعمال شده بود.
جالب است بدانید بزرگترین اعتصابات در فرانسه به خاطر موضوع «افزایش سن بازنشستگی» رخ داده بود. در آن دوره وقتی مکرون قصد داشت لایحه افزایش سن بازنشستگی را تصویب کند، بزرگترین اعتصابات فرانسه در واکنش به آن رخ داد. در ایران نیز در سال نخست دولت رئیسی چنین طرحی در دستور کار قرار گرفت اما درنهایت به خاطر مغایرت با قانون اساسی تبدیل به قانون نشد؛ اما این بار در تلاش بعدی بالاخره این مصوبه از مجلس گذشت تا دولت رئیسی در بودجه که برنامه دخل‌وخرج یک‌ساله است، سن بازنشستگی را ۲ سال بالا ببرد!
بیشتر بخوانید:
جزییات افزایش سن بازنشستگی/ زنان و مردان در چه سنی می‌توانند بازنشسته شوند؟
پاسخ مجلس به انتقادات درباره افزایش سن بازنشستگی
محمدباقر قالیباف در توضیح انتقاداتی که نسبت به موضوع «افزایش سن بازنشستگی» شده، پاسخ داده که «سقف افزایش سنوات خدمتی برای آقایان حداکثر۳۵ سال یا ۶۲ سال سن است. این مطلب روشن است، چرا که برداشت‌های متعددی وجود دارد و مردم ضرب و تقسیم می‌کنند. سقف سن بازنشستگی برای خانم‌ها ۵۵ سال است. در جلسه نوبت صبح هم (جلسه صبح روز یکشنبه مجلس) و در زمان رأی گیری هم گفتم که سنوات خدمت حداکثر ۳۵ سال است. من این موضوع را گفتم تا در خارج از مجلس از تحلیل‌های متعدد، برداشت‌های مختلف نشود.»
محسن زنگنه سخنگوی کمیسیون تلفیق برنامه هفتم توسعه هم گفته «قرار شد که به صورت پلکانی این افزایش را داشته باشیم. منتهی بر اساس محاسبه‌ای که در جدول انجام می‌شود، یک اختلافی با آنچه که در مجلس مصوب شد پیش آمد که من در هنگام رای‌گیری این ابهام را وارد کردم که در بند پنجم این افزایش به حدود ۴۲ سال می‌رسد و ریاست مجلس در همان جا تاکید کرد که سقف سنوات حداکثر ۳۵ سال است و بنابراین افزایش پلکانی به جای خود وارد است اما سقف سنوات خدمتی نهایتاً ۳۵ سال است.»
افزایش سن بازنشستگی شامل چه کسانی می‌شود؟
در واقع مجلس بازنشستگی با ۴۲ سال را تکذیب کرده اما این تکذیب هم مشکلی را حل نکرد و ابهام‌ها همچنان وجود دارد؛ از جمله اینکه اگرچه افزایش سن بازنشستگی مشروط بر این شده که سن بیمه‌شده در زمان بازنشستگی برای مردان از ۶۲ سال و برای زنان از ۵۵ سال بیشتر نباشد، اما اتفاقی که درواقعیت رخ می‌دهد، تغییری در ماجرا ایجاد نمی‌کند زیرا چالش اصلی برای کسانی است که امروز و از سن ۲۰ سالگی بخواهند حق‌بیمه پرداخت کنند.
قانونگذار توضیح نداده که آیا این افراد باید تا سن ۵۵ سال (برای زنان) و ۶۲ سال (برای مردان) کار کنند یا خیر. برای این افراد اگر فرمول بالا اعمال شود، زنان باید ۳۵ سال و مردان باید ۴۲ سال تمام کار کنند. با توجه به میانگین سن ورود به بازار کار در ایران، این گروه عملا کارگران فاقد مهارت و بدون تحصیلات دانشگاهی خواهند بود و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی که معمولا از سن ۲۵ تا ۳۰ سال یا بیشتر وارد بازار کار می‌شوند، با سقف ۵۵ سال و ۶۲ سال، کمتر از کارگران که از ۲۰ سال وارد بازار کار شده‌اند، کار خواهند کرد.
ابهام بعدی، مساله پرداخت حقوق و دستمزد افراد با سنوات اشتغال متفاوت است. به عبارتی، این ابهام نیز وجود دارد که حقوق بازنشستگی فردی با ۳۰ سال سنوات اشتغال و فرد دیگر با ۳۵ سال اشتغال چگونه و با چه ضریبی باید محاسبه شود تا حقوق و مزایای دریافتی عادلانه باشد.
فرشید یزدانی کارشناس صندوق تامین اجتماعی در تحلیل این موضوع به روزنامه اعتماد گفته «برنامه‌ریزی صندوق‌های بازنشستگی در گذشته بر اساس سابقه ۳۵ سال کار بود، اما در دهه ۶۰ با یک نگاه پوپولیستی میزان سابقه کار را کم کردند و اگر امروز این مصوبه برای افزایش سن بازنشستگی ارائه شده، گامی است در جهت اصلاح سن بازنشستگی که در گذشته هم همین ۳۵ سال بوده است.»