به گزارش کیان آنلاین، در تمام کشور های پیشرفته که دارای بازار سرمایه قدرتمندی هستند، یکی از مهم ترین قوانین شفاف بودن دارایی شرکت‌هاست، علت آن نیز این است که شرکت‌ها موظفند، سهامداران خود را نسبت به دارایی هایشان در شرکت و شیوه استفاده و نگهداری از این دارایی ها مطلع سازند. یکی از موضوعات مهمی که طی سال های گذشته همیشه مورد توجه سهامداران و شرکت های بورسی در ایران بوده است، به مسئله تجدید ارزیابی دارایی ها باز می گردد.
* قانون فعلی درباره تجدید ارزیابی ها چه می گوید؟
تجدید ارزیابی به عملیات و روندی گفته می شود که در جهت شفاف سازی کلیه دارایی های غیرنقدی و مستهلک انجام می گیرد.
طبق این قانون فعلی، اشخاص حقوقی موظفند که بصورت دوره ای و هر ۵ سال یک بار تجدید ارزیابی کنند و مبالغ ناشی از تجدید ارزیابی ها را طی سالهای مذکور در دفاتر قانونی به حساب مازاد ناشی از تجدید ارزیابی منظور کنند و همچنین موظفند که صورت های مالی آن سال را نیر منعکس کنند.
* چرا تجدید ارزیابی دارایی ها باید انجام شود؟
در شرایط اقتصادی ایران که همواره با تورم همراه بوده قطعا اموال شرکت ها پس از سال ها فعالیت به اندازه روزی که شرکت تاسیس شده و حتی سال گذشته نیز نیست و اگر شرکت بخواهد همان دارایی را جایگزین یا خریداری نماید باید حداقل چندین برابر استهلاکی که طی چند سال گذشته گرفته‌شده هزینه کند.
از این رو شرکت ها جهت ادامه فعالیت خود باید ارزش و میزان دارایی های خود را به میزان رشد تورم همسان سازند و به این منظور اقدام به سرمایه گذاری نمایند.
اگر افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی با رعایت قوانین و مقررات انجام شود، معاف از مالیات می باشد. تعدادی از کارشناسان بازار سرمایه بر این باورند اگر این قانون به درستی و به صورت کامل اجرا شود، بنگاه ها به صورت کاملا شفاف و صریح صورت های مالی خود را ارائه خواهند داد.
تعدادی از کارشناسان نیز بر این باورند که برخی از شرکت ها از این قانون سوءاستفاده می کنند و نگرانی خود را از افزایش بدون دلیل ارزش سهام این شرکت ها را یک موضوع جهت کسب منفعت عده ای خاص می دانند.
* پیشنهاد جدید سازمان بورس به مجلس
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار طی هفته های گذشته، از پیشنهاد طرحی به مجلس در جهت الزامی شدن فرآیند تجدید ارزیابی برای شرکت‌های ثبت شده نزد سازمان بورس خبر داد. ناظران بازار سرمایه این الزام را به نفع شرکت‌ها و در راستای شفافیت بیشتر صورت‌های مالی ناشران ارزیابی کرده‌اند.
وی ادامه داد: سازمان بورس و اوراق بهادار در خصوص قانون برنامه پنج ساله هفتم کشور پیشنهادی را به مجلس ارائه کرده است که به موجب آن تجدید ارزیابی تمام طبقات دارایی‌ها برای شرکت‌های ثبت شده نزد سازمان الزامی شود.
در همین زمینه، محسن علیزاده، عضو شورای عالی بورس، در صفحه شخص خود در فضای مجازی نوشت: الزام به تجدید ارزیابی شرکت‌ها از محل دارایی‌های استهلاک‌پذیر و استهلاک‌ناپذیر در کنار ایجاد راهکار مناسب برای محاسبه ارزش جایگزینی صنایع مختلف، می‌تواند کمک بزرگی در جهت رشد بازار سرمایه باشد و برای جلوگیری از نوسان‌های ناگهانی و حفظ حقوق سهامداران هم مؤثر است.
* آثار مثبت تجدید ارزیابی برای شرکت‌ها
مجتبی دانشی، کارشناس بازار سرمایه در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، در رابطه با آثار فرآیند افزایش سرمایه شرکت‌ها به روش تجدید ارزیابی گفت: تجدید ارزیابی شرکت‌ها به‌ویژه در شرایط تورمی فعلی که اقتصاد کشور در آن گرفتار است، کار درستی است. تجدید ارزیابی دارایی‌ها باعث می‌شود هزینه شرکت‌ها از جمله هزینه استهلاک واقعیتر به نظر برسد.
وی ادامه داد: واقعی‌شدن هزینه استهلاک مانع خروج نقدینگی از شرکت می‌شود. برهمین اساس نفس تجدید ارزیابی کار درستی به شمار می‌آید.
این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: در این میان بسیاری از مدیران شرکت‌ها، دیدگاه کوتاه‌مدت یک ساله و دو ساله دارند. از این رو سعی می‌کنند در دورانی که تصدی شرکت را بر عهده دارند، بالاترین سود را محقق کنند. برخی از مدیران شرکت‌ها به این دلیل از تجدید ارزیابی دارایی‌ها گریزان هستند که تجدید ارزیابی باعث می‌شود در کوتاه‌مدت سود شرکت پایین‌تر نشان داده شود.
دانشی تصریح کرد: به طور دقیق‌تر فرآیند افزایش سرمایه از طریق تجدید ارزیابی موجب کاهش حقوق صاحبان سهام و به تبع آن دارایی‌ها در ترازنامه شرکت می‌شود. این موضوع باعث افزایش بازده حقوق صاحبان سهام (ROE) خواهد شد. فرمول ROE از سود خالص تقسیم بر حقوق صاحبان سهام بدست می‌آید. هنگامی که شرکت وارد پروسه تجدید ارزیابی نمی‌شود، حقوق صاحبان سهام عدد کوچک و ROE عدد بالایی می‌شود و مدیرعامل می‌تواند براساس عدد بالای ROE در مجامع از عملکرد شرکت دفاع کند.
وی افزود: تجدید ارزیابی امری است که باید انجام شود. شرکت‌ها با شرایط تورمی شدیدی مواجه هستند و بهای تمام شده و ارزش روز دارایی‌ها در صورت‌های مالی واقعی نیستند. برای واقعی شدن آن‌ها و تطبیق این موارد با شرایط حال حاضر اقتصاد کشور فرآیند تجدید ارزیابی باید انجام شود.»
* 9 مزیت تجدید ارزیابی دارایی‌ها
برای بیان مزایای افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی ها باید به موارد زیر اشاره کرد:
1- با این روش بدون نیاز به دریافت وام و اعتبارات، عدد کلی سرمایه شرکت افزایش می یابد. به واقع دارایی های فعلی سازمان، مجدد ارزیابی شده و مطابق با نرخ روز آن ها که معمولا انتظار داریم بیشتر از قبل باشد، عدد بزرگتری به عنوان سرمایه سازمانی ثبت خواهد شد.
2- با این فرمول، اعتبار و سایز سازمانی افزایش پیدا کرده و اقبال عمومی به آن بیشتر خواهد شد. همین طور سهامداران با دید مثبت تری به سازمان نگریسته و این باعث جذب سرمایه های نقدی و واقعی خواهد شد.
3- سازمان ها و شرکت های ورشکسته یا در معرض ورشکستگی می توانند به این ترتیب، سرمایه جاری سازمان را افزایش داده و نسبت زیان دهی را کاهش دهند. این موجب می شود تا سازمان از قالب ورشکستگی خارج شده و فرصت تنفس برای بازیابی قوای خود را داشته باشد.
4- ارائه اطلاعات مفیدتر و به‌روزتر در خصوص ارزش روز دارایی‌ها در ترازنامه شرکت‌ها؛ با توجه به شرایط تورمی که اقتصاد کشور طی دهه‌های اخیر تجربه کرده است، ارزش روز دارایی شرکت‌های ثبت شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار با ارزش دفتری دارایی‌ها در ترازنامه شرکت‌ها فاصله معنی‌داری دارد، بنابراین ارزش دفتری اطلاعات مفیدی به ذی‌نفعان ارائه نمی‌کند. ضمن این که عدم ارائه اطلاعات صحیح به سرمایه‌گذاران در خصوص ارزش روز دارایی‌ها، قابلیت اتکای ترازنامه شرکت‌ها را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد. از این‌رو تجدید ارزیابی کلیه طبقات دارایی‌ها با هدف ارائه اطلاعات با قابلیت اتکای بهتر به سرمایه‌گذاران ضروری است.
5- ارائه تصویر قابل اتکاتر از وضعیت سودآوری شرکت‌ها؛ روند صورت‌های مالی شرکت‌ها نشان می‌دهد مبلغ سود شرکت‌ها در طی سالهای گذشته افزایش قابل ملاحظه‌ای داشته است، لیکن بررسی‌ها بیانگر این نکته است که این افزایش عمدتا به دلیل تورم ایجاد شده در نرخ فروش شرکت‌ها در نتیجه افزایش در سطح عمومی قیمت‌ها بوده است. بنابراین افزایش مبلغ سود شرکت‌ها لزوما به معنی افزایش سود واقعی شرکت‌ها نبوده و بیشتر حاصل یک متغیر اسمی است تا رویدادهای اثرگذار بر رشد تولید واقعی و بهره‌وری شرکت‌ها. بدین ترتیب عدم لحاظ استهلاک دارایی‌ها (با ارزش روز) قابلیت اتکای اعداد صورت سود و زیان را با ابهام روبرو می‌سازد. با این توضیحات تجدید ارزیابی‌کلیه طبقات دارایی‌ها با هدف لحاظ کردن آثار استهلاک دارایی‌ها بر سود شرکت‌ها و واقعیتر کردن سود صنایع اجتناب ناپذیر است.
کاهش زیان انباشته، تراز بالاتر ارزش حقوق صاحبان سهام، بهبود نسبت بدهی و افزایش سطح اعتباری، اصلاح ساختار سرمایه از جمله مزایای مزایای تجدید ارزیابی تمام طبقات دارایی‌ها برای شرکت‌های ثبت شده نزد سازمان بورس است.