علت این موضوع که تورم در میان دهک‌ها یکسان نیست، این است که خانوار‌ها بر حسب میزان درآمدشان سبد مصرفی متفاوتی دارند. یک تفاوت مهم در این رابطه بیشتر بودن وزن خوراکی‌ها در سبد دهک‌های پایین‌تر یعنی فقیرتر‌ها و بیشتر بودن وزن کالا‌های غیرخوراکی در سبد دهک‌های بالاتر یعنی ثروتمندتر‌ها است.
بیشتر بخوانید:
در این گزارش کمترین و بیشترین تورم در میان دهک‌ها به تفکیک ماه از ابتدای سال ۱۴۰۱ بررسی شده است. این بررسی نشان می‌دهد در حالی که در سال ۱۴۰۱ بیشترین تورم در اغلب ماه‌ها نصیب دهک اولی‌ها شده در سال ۱۴۰۲ بیشترین تورم بر دوش دهک دهمی‌ها افتاده است.
سال ۱۴۰۱؛ بار تورم بر دوش کم‌درآمد‌ها
تورم به معنای تغییرات قیمت است. اگر این تغییرات نسبت به موقعیت مشابه سال قبل بررسی شود به آن تورم نقطه به نقطه گفته می‌شود.
اما میزان تورم در میان دهک‌ها یکسان نیست؛ و این به چیزی بر می‌گردد که به آن ضریب اهمیت گفته می‌شود. برای محاسبه تورم برای هر دهک یک سبد مصرفی نماینده در نظر گرفته می‌شود، اما وزن کالا‌ها و خدمات یا همان ضریب اهمیت آن‌ها برای اقشار کم‌درآمدتر با اقشار با درآمد بیشتر فرق دارد. مثلا در حالی که خوراکی‌ها ۴۱.۳۵ درصد از سبد خانوار‌های دهک اول یعنی فقیرترین‌ها را تشکیل می‌دهد، برای دهک دهم یعنی ثروتمندترین‌ها تنها ۲۱.۲۲ درصد از سبد آن‌هاست و کالا‌های غیر خوراکی وزن بیشتری در سبد آن‌ها دارند.
در سال ۱۴۰۱ بیشترین تورم نقطه به نقطه در همه ماه‌ها مربوط به دهک اول بوده است. در این ماه تورم نقطه به نقطه این دهک از ۳۴.۶ درصد در فروردین ماه به ۵۷ درصد در اسفند ماه رسیده است.
از سوی دیگر کمترین تورم نیز در ۸ ماه از این سال یعنی خرداد تا دی ماه مربوط به دهک دهم بوده است و پس از آن نیز در ۲ ماه دهک هفتم و در ۲ ماه دهک نهم کمترین تورم را داشته‌اند؛ بنابراین می‌توان نتیجه گرفت در سال گذشته بار تورم بیشتر بر دوش محروم‌ترنی اقشار جامعه بوده است. علت مهم این امر را می‌توان حذف ارز ترجیحی ۴۲۰۰ تومانی دانست که در بهار این سال اعمال شد و موجب شد بسیاری از کالا‌هایی که قبلا با ارز ترجیحی وارد می‌شدند با ارز آزاد وارد شده و در نتیجه به قیمت‌ها شوک زیادی وارد شود. این شوک به ویژه مواد غذایی را تحت تاثیر شدیدی قرار داد و با توجه به اینکه وزن این خوراکی‌ها در بد مصرفی دهک اول بیش از سایر دهک‌هاست این دهک تا چند ماه تحت تاثیر تورم شدید قرار گرفتند. با این حال در سال ۱۴۰۲ ورق به سمت دهک دهمی‌ها برگشت.
۱۴۰۲؛ بار تورم بر دوش پردرآمد‌ها
بیشترین تورم در دو ماه نخست سال جاری برای دهک دوم و کمترین تورم در این دو ماه برای دهک نهم بود. اما از خرداد ماه تا پایان آذر بار اصلی تورم بر دوش دهک دهم قرار گرفت و بیشترین تورم را خانوار‌های این دهک تجربه کردند. تورم دهک دهم در این مدت از ۴۵.۴ درصد به ۴۱.۱ درصد رسید. در دی ماه ۱۴۰۲ نیز بیشترین تورم برای دهک هشتم برابر با ۳۹.۲ درصد به ثبت رسید.
همچنین در مدت خرداد تا دی امسال دهک اول نیز کمترین تورم را در میان دهک‌ها تجربه کرد و تورم آن از ۳۷.۳ درصد به ۳۶.۸ درصد رسید.
با توجه به افتادن بار تورم در اغلب ماه‌های سال ۱۴۰۲ بر دوش خانوار‌های ثروتمندتر می‌توان گفت که در این سال تورم غیر خوراکی‌ها بیش از خوراکی‌ها بوده و در نتیجه پردرآمد‌ها بیش از کم‌درآمد‌ها متاثر شده‌اند.
