کیان آنلاین – رایان حسینی: سال آینده به لحاظ اقتصاد جهانی پر از نوسان است، درگیریهای نظامی مداوم و تردیدهای اقتصادی بر انتخاباتهای ملی در سراسر جهان تأثیر خواهد گذاشت. حملات به کشتیها در تنگههای دریای سرخ توسط حوثیها از ابتدای جنگ در غزه دوز جدیدی از بیثباتی را به اقتصاد جهانی که در حال حاضر با تنشهای ژئوپلیتیک فزاینده دست و پنجه نرم میکند، تزریق کرده است.
نیویورک تایمز در گزارشی گفته خطر تشدید درگیری در خاورمیانه آخرین مورد از یک رشته بحرانهای غیرقابل پیشبینی است که با کووید-۱۹ آغاز شد و با جنگ در اوکراین ادامه پیدا کرد و مانند پنجه خرس بر اقتصاد جهانی افتاده و آن را از مسیر خود خارج کرده است؛ گویی این مقدار تنش کافی نبوده و به همین دلیل نوسانهای بیشتری به شکل موجی از انتخاباتهای ملی در پیش است که پیامدهای آن میتواند عمیق و طولانی باشد.
بیش از دو میلیارد نفر در تقریباً ۵۰ کشور از جمله هند، اندونزی، مکزیک، آفریقای جنوبی، ایالات متحده و ۲۷ کشور پارلمان اروپا در سال آینده میلادی به پای صندوقهای رای خواهند رفت. انتخاباتهای سال ۲۰۲۴ سرنوشت بیش از ۶۰ درصد از تولید اقتصادی جهان را تعیین خواهد کرد. نیویورک تایمز مجموعه این مخاطرات را در کشورهای مختلف بررسی کرده و تاثیر آن بر اقتصاد جهان را پیشبینی کرده است.
نیویورک تایمز گفته انتخابات در کشورهایی با دموکراسی عمیق در حالی برگزار میشود که بیاعتمادی به دولتها در حال افزایش است و رأیدهندگان به شدت چند قطبی شدهاند و نگرانی عمیق و دائمی در مورد چشمانداز اقتصادی وجود دارد؛ حتی در کشورهایی که انتخابات نه چندان آزاد و عادلانه برگزار میشود، رهبران نسبت به سلامت اقتصاد حساس هستند. تصمیم ولادیمیر پوتین در پاییز امسال مبنی بر الزام صادرکنندگان به تبدیل ارز خارجی به روبل برای حمایت از روبل و کاهش قیمتها در آستانه انتخابات ریاست جمهوری روسیه در ماه مارس بود.
برندگان در انتخاباتهای پیش رو باید تصمیمات مهمی در مورد یارانهها، معافیتهای مالیاتی، انتقال فناوری، توسعه هوش مصنوعی، کنترلهای نظارتی، موانع تجاری، سرمایه گذاریها، کاهش بدهیها و انتقال انرژی بگیرند.
اقتصاد جهان و پیروزی پوپولیستها
موجی از پیروزیهای انتخاباتی پوپولیستهای خشمگین میتواند دولتها را به سمت کنترل شدیدتر تجارت، سرمایهگذاری خارجی و کاهش مهاجرت سوق دهد. دایان کویل، استاد سیاست عمومی در دانشگاه کمبریج به نیویورک تایمز گفته که چنین سیاستهایی میتواند اقتصاد جهانی را به سمت «دنیایی بسیار متفاوت از دنیایی که ما به آن عادت کردهایم» سوق دهد.
تردیدها در مورد جهانی شدن به دلیل رکود درآمدها، کاهش استانداردهای زندگی و افزایش نابرابری افزایش یافته است. با این وجود، خانم کویل میگوید: «دنیای کاهش تجارت، دنیای کاهش درآمد است.»
او هشدار داده که احتمال یک «چرخه معیوب» رو به افزایش است، زیرا انتخاب ناسیونالیستهای راستگرا احتمالاً رشد جهانی تضعیف کرده و در نتیجه ثروت را کاهش میدهد. بسیاری از اقتصاددانان وضعیت اقتصادی اخیر را با دهه ۱۹۷۰ مقایسه کردهاند، اما کویل معتقد است ما به دهه ۱۹۳۰ شباهت داریم، زمانی که تحولات سیاسی و عدم تعادل مالی «به پوپولیسم و کاهش تجارت و سپس سیاست افراطی تبدیل شد.»
بیشتر بخوانید:
عملکرد اقتصاد جهانی در سال ۲۰۲۴ چگونه میشود؟
بزرگترین انتخابات سال آینده در هند برگزار میشود. انتخابات ریاست جمهوری تایوان در ژانویه این پتانسیل را دارد که تنش بین ایالات متحده و چین را تشدید کند. در مکزیک، انتخابات پیش رو بر روی رویکرد دولت به انرژی و سرمایه گذاری خارجی تأثیر خواهد گذاشت. یک رئیس جمهور جدید در اندونزی میتواند سیاستها را در مورد مواد معدنی حیاتی مانند نیکل تغییر دهد.
انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده، البته، مهمترین انتخابات برای اقتصاد جهان خواهد بود. هفته گذشته، واشنگتن و بروکسل توافق کردند که تعرفههای فولاد و آلومینیوم اروپایی و ویسکی و موتورسیکلت آمریکایی را تا پس از انتخابات به حالت تعلیق درآورند.
رئیس جمهور سابق دونالد ترامپ، نامزد احتمالی جمهوری خواهان، از سیاستهای تجاری حمایتگرایانه دفاع کرده و پیشنهاد داده است که تعرفه ۱۰ درصدی برای همه کالاهایی که وارد ایالات متحده میشوند اعمال شود؛ اقدامی جنگی که سایر کشورها را به تلافی وا میدارد.
ترامپ که راه رهبران اقتدارگرا را میرود نشان داده که از شراکت آمریکا با اروپا عقبنشینی خواهد کرد، حمایت از اوکراین را متوقف میکند و موضع تقابلی در قبال چین خواهد گرفت. شرکت مشاوره EY-Parthenon در گزارش اخیر خود به این نتیجه رسیده که «نتیجه انتخابات آمریکا میتواند منجر به تغییرات گسترده در مسائل سیاست داخلی و خارجی، از جمله در مورد تغییرات آب و هوا، مقررات و اتحادهای جهانی شود»
چشمانداز اقتصاد جهانی در سال آینده متفاوت است. رشد اقتصادی در اکثر نقاط جهان کُند خواهد بود و دهها کشور در حال توسعه توانایی پرداخت بدهیهای دولتی خود را نخواهند داشت. جنبه مثبت آن این است که، کاهش سریع تورم بانکهای مرکزی را وادار میکند تا نرخهای بهره را کاهش دهند یا حداقل افزایش آن را متوقف کنند. کاهش هزینههای وام به طور کلی انگیزهای برای سرمایهگذاری و خرید خانه است.
از آنجایی که جهان همچنان در مسیر ائتلافهای سست و بلوکهای رقیب است، نگرانیهای امنیتی در تصمیمگیریهای اقتصادی بیش از پیش تاثیر خواهد گذاشت. حملات پهپادی و موشکی در دریای سرخ توسط شبهنظامیان حوثی مورد حمایت ایران، نشانه دیگری از افزایش تنشهای امنیتی است.
کورتنی ریکرت مک کافری، تحلیلگر ژئوپلیتیک در EY-Parthenon و نویسنده مقاله اخیر خود گفته «در چند ماه گذشته، تاثیر بازیگران کوچکتری مانند یمن، حماس، آذربایجان و ونزوئلا افزایش یافته است.»
او گفته «حتی اگر این درگیریها کوچک باشند، باز هم میتوانند زنجیرههای تأمین جهانی را به روشهای غیرمنتظرهای تحت تأثیر قرار دهند»
حملات حوثیها به کشتیهای سراسر جهان در تنگه باب المندب در انتهای جنوبی دریای سرخ، نرخ کرایه حملونقل و بیمه و قیمت نفت را افزایش داده و در عین حال مسیر ترافیک دریایی را به مقدار زیادی تغییر داده و به سمت مسیر طولانیتر و پرهزینهتر در اطراف آفریقا برده است.
هفته گذشته، ایالات متحده اعلام کرد که ائتلافی نظامی برای اطمینان از ایمنی کشتیهایی که از این مسیر تجاری عبور میکنند، ایجاد خواهد کرد. با وجود اینکه تاثیر این تعییرات تاکنون محدود بوده و از منظر اقتصادی، ما شاهد افزایش چشمگیر قیمت نفت و گاز نیستیم، اما عدم قطعیت، اثر تضعیف کنندهای بر اقتصاد دارد. کسبوکارها تمایل دارند در مورد سرمایهگذاری، توسعه و استخدام به جای تعجیل، منتظر بمانند.
یک نظرسنجی اواسط سال توسط مجمع جهانی اقتصاد نشان داد که «ادامه نوسانات در روابط ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک بین اقتصادهای بزرگ، بزرگترین نگرانی برای مدیران ارشد در بخش دولتی و خصوصی است.»