چاره‌ای جز بودجه انقباضی نبود
جبار کوچکی‌نژاد، عضو کمیسیون تلفیق بودجه ۱۴۰۳ در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد»، با انتقاد از عدم تخصیص بودجه ۱۴۰۲، گفت: بخش وسیعی از بودجه ۱۴۰۲خصوصا در بخش عمرانی و زیر‌ساخت تحقق پیدا نکرده است. از سوی دیگر ماده ۵۶ که تحولی در بخش اقتصادی بود، تخصیص پیدا نکرد و همین موضوع مشکلاتی را در بخش عمرانی کشور ایجاد کرده است. او با بیان اینکه بودجه ۱۴۰۳ برای مهار تورم انقباضی نوشته شده، ادامه داد: دولت اعلام کرد که ۹درصد وابستگی بودجه به نفت را کاهش داده است و مشخص است که به درآمد مالیاتی تکیه می‌کند. اگر درآمد مالیاتی هم صد درصد تحقق پیدا کند ۱۲۰۰ همت می‌شود. اما این رقم حتی بودجه جاری کشور را تامین نمی‌کند؛ در نتیجه دولت ناچار به ارائه بودجه انقباضی است تا کسری نداشته باشد. چون ادعایشان این است که می‌خواهیم تورم را مهار کنیم و در این شرایط باید بودجه را به نحوی ببندند که کسری بودجه نداشته باشند.
بیشتر بخوانید:
شوک مالیات‌ها در لایحه بودجه 1403
چراکه کسری بودجه عامل اصلی تورم است. این عضو کمیسیون تلفیق بودجه ۱۴۰۳، با بیان اینکه در سال آتی حتما با کمبود منابع مواجه می‌شویم، تاکید کرد: در ماه حدود ۱۵۰ همت حقوق پرداخت می‌کنیم و برخی هزینه‌های جاری نیز اجتناب‌ناپذیر است که سرجمع در سال حدود ۱۷۰۰ تا ۱۸۰۰ همت برای پرداخت حقوق و هزینه‌های جاری باید در نظر گرفته شود. در نتیجه ممکن است که کمبود داشته باشیم. از سوی دیگر سرنوشت فروش نفت با جنگ غزه مشخص نیست و قطعا تحریم‌های شدیدتری را پیش‌رو خواهیم داشت. کوچکی‌نژاد افزود: در نتیجه فروش نفت محدود می‌شود و تنها منبع ما مالیات خواهد بود. بنابراین دولت ناچار است که بودجه انقباضی را پیش بگیرد.
او در خصوص میزان تورم در سال آینده، اظهار کرد: تورم بستگی به رفتار دولت دارد. معتقدم دولت بانک‌ها را قفل کرده و تورم و نقدینگی را پایین آورده است، اما این موضوع پایدار نیست و اگر پایدار باشد تولید نابود می‌شود. اگر تولید نابود شود هم رکود اقتصادی وحشتناکی ایجاد خواهد شد. بنابراین باید با تورم بازی کنیم و به سمت تولید برویم حتی اگر تورم به دنبال داشته باشد.
دوگانگی نگران‌کننده
همچنین معین‌الدین سعیدی، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس تصریح کرد: متاسفانه هنوز تحریم‌ها ادامه دارد و مشکلاتی در فروش نفت داریم و درآمدهای نفتی به دلایل مختلف به خزانه نمی‌آید. در حال حاضر نفت را ارزان‌تر از قیمت جهانی می‌فروشیم و ادامه شرایط تحریمی موجب می‌شود که منابع درآمدی بودجه محقق نشوند. با توجه به قانون برنامه هفتم که جهت‌گیری‌های بودجه ۱۴۰۳ هم بر این مبنا و قاعده تنظیم شده، سعی شده که بودجه ۱۴۰۳ به نسبت بودجه سال جاری رشد آنچنانی نداشته باشد. او ادامه داد: اما نکته مهم این است که در برج ۹ سال ۱۴۰۲ هستیم و تخصیص‌ها در حد ۱۰ تا ۱۲ درصد هستند و بسیاری از سرفصل‌های بودجه‌ای تخصیص پیدا نکرده است. از سوی دیگر برای نهادهای خاص مانند صداوسیما افزایش بودجه ۴۳ درصدی در برنامه هفتم در نظر می‌گیریم! که این موضوع پایه افزایش‌های آتی در سال‌های آتی خواهد بود. این موارد با هم همخوانی ندارد. درست نیست که معلم خرید خدمات ۶ ماه حقوق نگرفته، اما به نهادهایی که شفافیت مالی آنچنانی ندارند، اعتبار دهیم. این دوگانگی نگران‌کننده‌تر از بودجه انقباضی است.
این نماینده مجلس در خصوص تورم‌زا بودن بودجه ۱۴۰۳ خاطرنشان کرد: در بودجه ۱۴۰۳ سعی شده افزایش پایه پولی و رشد نقدینگی کمتر اتفاق بیفتد. البته سیاست‌های مهار نرخ ارز دولت تا اندازه‌ای بهتر از قبل کار می‌کند و در حوزه کالاهای اساسی با تلاش‌های وزارت جهاد شاهد ثبات نسبی در بازار هستیم و امیدوارم برنامه‌های دولت برای وزارت اقتصاد موجب شود که شرایط تورمی بهتر شود.
سعیدی خاطرنشان کرد: ما در کشور با موضوع اعداد و ارقام به درستی برخورد نمی‌کنیم و در حال حاضر درصد تحقق برنامه ششم به تعبیری ۲۰ درصد است و باید آسیب‌شناسی درستی شود که چرا تحقق برنامه‌های توسعه و بودجه تا این اندازه پایین است و گاهی نشان می‌دهد بر مبنای واقعیت‌ها و داده‌های اقتصادی تصمیم نگرفته‌ایم. در حال حاضر هم برخی از اعداد بودجه ۱۴۰۳ را واقعی نمی‌دانم. او افزود: ما همواره شاهد کسری تراز بودجه در هر شرایطی هستیم و این موضوع دلیل نمی‌شود که بودجه را انقباضی ببندیم. ما باید در دادن اعتبارات به نهادهایی که اعتبارات آنچنانی می‌گیرند بدون اینکه باز‌خورد آنها برای جامعه ملموس باشد، تجدیدنظر کنیم.
هدف، مهار تورم است
یحیی ابراهیمی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نیز با بیان اینکه بودجه ۱۴۰۳ انقباضی است، اظهار کرد: دولت بودجه سال ۱۴۰۳ را مانند بودجه ۱۴۰۲ به صورت انقباضی نوشته است چون شعار سال مهار تورم و افزایش رشد تولید است و به این طریق می‌خواهد تورم را مهار کند. اما به نظر نمی‌رسد به اهداف مورد نظرشان برسند. او با انتقاد از عدم تخصیص بودجه سال جاری در حوزه انتخابیه‌اش، خاطرنشان کرد: در حال حاضر در استان لرستان یک ریال بابت تبصره ۱۸ بودجه ۱۴۰۲ پرداخت نشده و از بسیاری از عزیزانی که قرار است به عنوان تولیدکننده به افزایش تولید کمک کنند، حمایت نمی‌شود و بسیاری از پروژه‌ها خوابیده است.
تخصیص بودجه‌های عمرانی هم به‌شدت پایین است و به همین جهت با مشکلات زیادی روبه‌رو هستیم. این نماینده مجلس تاکید کرد: در بحث پروژه‌های اقتصادی باید تولیدکنندگان را از طریق تبصره ۱۸ و ۱۶ حمایت می‌کردیم، اما هنوز اتفاق خاصی در این خصوص انجام نشده است. زمانی‌که بانک مرکزی هیچ پولی را برای وام پرداخت نکند طبیعی است که نقدینگی کاهش پیدا می‌کند، اما به قیمت خوابیدن تولید. ابراهیمی تصریح کرد: قطع به یقین با فرمانی که پیش می‌رویم در سال آینده کسری بودجه خواهیم داشت. نگاه دولت در بحث درآمدهای مالیاتی است که این درآمدها تا اندازه‌ای قابل قبول است، اما بیش از این موجب فشار به مردم است. چون همان تولید‌کننده‌ای که قرار است از او مالیات بگیرند.
احتمال کمبود منابع در سال آینده
همچنین رمضانعلی سنگدوینی، عضو کمیسیون انرژی مجلس گفت: در بودجه اولویت اول ما باید خانواده و مردم و وضعیت معیشتی مردم باشد. در همین راستا باید به دهک‌های پایین جامعه توجه شود که توجه شده است. در برنامه هفتم توسعه دهک‌های پایین جامعه را دیده‌ایم و رئیس‌جمهور هم اعلام کرد که بودجه ۱۴۰۳، بر مبنای برنامه هفتم است. او در خصوص اینکه آیا بودجه ۱۴۰۳ باعث تورم می‌شود، ادامه داد: ما زمانی تورم خواهیم داشت که منابع ما با مصارفمان همخوانی نداشته باشد و مصارفمان بیشتر از منابعمان باشد. احتمال اینکه ما در سال آتی کمبود منابع داشته باشیم، وجود دارد.
در حال حاضر به دنبال کاهش فاصله میان منابع و مصارف هستیم، اما ناترازی وجود دارد و باید این ناترازی را حل کنیم. این نماینده مجلس خاطرنشان کرد: رئیس‌جمهور اعلام کرد که ۵ هزار مؤدی مالیاتی که قبلا مالیات نمی‌دادند و شناسایی نشده بودند و فرار مالیاتی داشتند، شناسایی شده‌اند. بنابراین این منابعی است که زنده می‌شود و زمانی‌که این منابع زنده می‌شود مطمئنا منابع و مصارف به سمت هم‌ترازی پیش می‌رود. دولت به سمت برطرف کردن ناترازی مصارف و منابع است؛ زیرا ناترازی و کسری بودجه موجب تورم می‌شود.