کیان آنلاین – شیوا سپهری: سایت‌های شرطبندی فوتبال، پوکر و… در تمام دنیا در صنعت سرگرمی با حاشیه درآمد هنگفت برای گردانندگان این سایت‌ها شناخته می‌شوند. مخاطبان این سایت‌ها از طبقات مرفه که با برای خوشگذرانی تا دهک‌های پایین درآمدی با امید پولدار شدن را شامل می‌شود.
کار به جایی رسیده که تبلیغات این سایت‌ها توسط اینفلوئنسر‌ها و شاخ‌های مجازی انجام می‌شود. از آنجا که در ایران این سایت‌ها فعالیت قانونی نمی‌کنند و مالیاتی هم به دولت پرداخت نمی‌کنند، گا‌ه بدون پرداختی به مخاطبانشان ناگهان بسته می‌شوند و دست کسی هم به جایی بند نیست.
فعالیت سایت‌های شرط بندی در ایران
این سایت‌ها طی سال‌های گذشته به صورت شبکه مویرگی گسترش یافته‌اند به طوری‌که طبق برخی تخمین‌ها از سوی کارشناسان ۵۰۰ هزار حساب مرتبط با شرطبندی در کشور وجود دارد.
رضا الفت‌نسب عضو هیات‌مدیره اتحادیه و انجمن صنفی کسب و کار‌های مجازی در سال ۹۹ خبر داده که «حدود ۳۹۰ سایت قمار و شرطبندی شناسایی شده است.» با اینحال اخبار اعجاب‌آوری درباره تعداد این سایت‌ها در بهمن ماه ۹۹ منتشر شد و آن وقتی بود که رئیس پلیس فتا ناجا گفته بود: «بیش از ۱۶ هزار سایت در حوزه شرط بندی و قمار مسدود و یک هزار و ۷۵۱ فقره پرونده قضائی در این رابطه تشکیل شده است.» این رقم بسیار بیش از ۳۹۰ سایتی بود که کارشناسان تخمین زده بودند و البته عجیب هم بود!
بنا بر گزارش‌ها هر سایت شرطبندی در روز حدوداً ۱ تا ۲ میلیارد تومان گردش حساب روزانه دارد که دست‌کم ۲۰ درصد آن را به عنوان سود یا به اصطلاح کمیسیون بر می‌دارد و البته این درآمد بی‌دردسر بدون پرداخت هیچگونه مالیاتی است.
روز گذشته خبر دادستان کل کشور مبنی بر مسدودسازی بیش از ۳۰ هزار حساب بانکی مرتبط با شرطبندی حواشی مهمی ایجاد کرد. این خبر که صدر سایت منتسب به قوه قضاییه قرار گرفته بود، توجهات زیادی را به خود جلب کرد. از یک طرف بنا بر تخمین وجود ۵۰۰ هزار حساب بانکی مرتبط با شرطبندی به نظر می‌رسد رقم اعلامی از سوی قوه قضاییه تنها بخش کوچکی از این حساب‌های را شامل شده است و از طرف دیگر این برخورد قانونی در حالی صورت می‌گیرد که از سال ۹۶ از سوی فعالان صنفی حوزه آی تی هشدار‌هایی درباره این حساب‌ها وجود داشته است و برخی این اقدامات را دیر قلمداد می‌کنند. برخی کارشناسان معتقدند که عدم برخورد مناسب قضایی با این سایت‌ها به این دلیل بوده که شبکه بانکی از تراکنش‌های حاصله از این فعالیت‌ها درآمدزایی می‌کند.
نباید هم چندان تعجب کرد؛ چراکه بهمن ماه سال ۱۴۰۲ یعنی پنج سال بعد از تذکر‌ها درباره سود هنگفت این سایت‌ها بود که «سند پیشگیری و مقابله با قمار در فضای مجازی» تدوین و تصویب شد و بنا براین گزارش قرار شد «آشنایی جامعه با تاثیرات روانی، اجتماعی و اقتصادی قمار در فضای مجازی، سازوکار‌های هوشمند پیشگیری از ترویج و گسترش قمار در فضای مجازی و بسترسازی برای مقابله با شبکه مرتکبین و عوامل مرتبط با قمار از جمله اهداف و اقدامات این سند باشد.» البته پیش از این نیز گفته می‌شد طی دو ۳۴روز سایت شرطبندی فیلتر شدند یا اخبار ریز و درشتی از مسدودسازی برخی حساب‌های مرتبط با شرطبندی شنیده می‌شد که اعداد و ارقام هنوز هم با رقم تخمینی فاصله زیادی داشت.
گردش مالی سایت‌های شرطبندی چقدر است؟
روزی یک میلیارد تومان گردش مالی برای یک وب‌سایت معمولی شرطبندی و البته رقمی فراتر از این برای چند سایت معروف در این زمینه چیزی است که تاکنون از سوی کارشناسان مطرح شده است. با اینحال این تخمین‌ها در سال ۹۶ مطرح بوده و اکنون مشخص است که این رقم فراتر از این است.
مصطفی امیری، مدیرعامل زرین پال درباره گردش مالی سایت‌های شرطبندی در سال ۱۳۹۶ با توجه به مدارکی که پیدا کرده بودند و به معاون دادستان وقت نیز نامه زده بودند، گفته بود: «گردش سایت‌های قمار و شرطبندی حدود یک میلیارد تا ۲ میلیارد تومان در روز بوده. در آن زمان استدلال کردند که با توجه به مارجینی که در سایت‌های شرطبندی وجود دارد، حداقل ۲۰ درصد از این مبلغ می‌تواند به سود منتهی شود و کافی است این ۲۰ درصد را خرج خرید آدم در شبکه پرداخت کشور کنند.» در واقع اینکه فعالان حوزه آی تی هشدار داده بودند امکان فساد‌های گسترده برای ایجاد بستر بدون مزاحمت نقل و انتقالات مالی این سایت‌ها بود.
دولتی سازی قمار!
مسابقه‌های پیش‌بینی که در هنگام بازی‌های مهم فوتبال و جام‌جهانی در تلویزیون تبلیغ می‌شود نیز مخاطبان زیادی دارد. گاهی تلویزیون اپلیکیشنی را برای شرکت در پیش‌بینی‌ها معرفی می‌کند که دانلود آن‌ها برای شرکت‌کنندگان الزامی است و از آنجا که طیف مخاطبان تلویزیون بسیار بالا است می‌توان تصور کرد که از کنار تبلیغات و دیگر امکانات فضای مجازی چه سودی نصیب رسانه دولتی یا افراد پشت پرده این اپلیکیشن‌ها خواهد شد. پشت پرده این فضا‌ها برای کسی روشن نیست و نمی‌دانیم توسط چه افرادی اداره می‌شوند.
مدیرعامل زرین‌پال نیز در این خصوص به تبلیغات پیش‌بینی جام‌جهانی که در طول بازی‌های جام‌جهانی و از رادیو و تلویزیون پخش می‌شد نیز اشاره کرده و گفته بود: «این تبلیغات برای پیش‌بینی با چیزی که در سایت‌های قمار و شرطبندی اتفاق می‌افتد، تفاوت زیادی ندارد و هیچ توضیحی برای اینکه چرا تبلیغ در رادیو و تلویزیون قانونا و شرعا مجاز است، ولی در سایت‌ها مجاز نیست، وجود ندارد.»
فساد سایت‌های غیرقانونی شرطبندی
در دنیا سایت‌های شرطبندی ارقام متفاوتی را به عنوان حق کمیسیون دریافت می‌کنند. این ارقام در ایران ۲۰ درصد پیش‌بینی شده است، اما بسیاری از سایت‌های شرطبندی ایرانی به این دلیل که فاقد هر نوع مجوز و قانون‌گذاری هستند، هر مبلغی که بخواهند سود از کاربران می‌گیرند و حتی بدون بستر قانونی امکان این را دارند که پول مردم را بالا بکشند!
پرداخت‌ها در سایت‌های شرطبندی چگونه است؟
پرسش اصلی اینجا است که چرا شناسایی حساب‌های شرطبندی و مسدودسازی آن‌ها با مشکلات زیادی همراه است و چرا دستگاه قضا پس از این مدت موفق به کنترل تعداد زیادی از این سایت‌ها نشده است؟ باید توجه داشت که همچنان رتبه یک درگاه واریز به این سایت‌ها، درگاه پرداخت ریالی است، سپس پرفکت مانی برای این سایت‌ها محبوب است و در رتبه‌های بعدتر نیز کارت به کارت و واریز به حساب؛ اما رمزارز‌ها و مشخصا بیت‌کوین هنوز آنچنان به‌عنوان ابزار پرداخت برای این سایت‌ها جا نیفتاده‌اند.
البته در واقع بسیاری از کارشناسان معتقدند که برخی از سایت‌های شرطبندی به‌صورت غیرمستقیم از رمزارز‌ها استفاده می‌کنند؛ و این راه مطمئنی برای آن‌ها خواهد بود. حتی اگر دستگاه قضا نظارت بر این سایت‌ها را چندبرابر کند، با انتقال به روش پرداخت رمز ارز این سایت‌ها تقریباً هیچ مانعی پیش روی خود نخواهند داشت.
مصطفی امیری مدیرعامل زرین‌پال در این خصوص تصریح کرد: «اگر نمی‌شود و نمی‌خواهند که قوانین در رابطه با فعل قمار را شفاف کنند، بهترین راهکار این است که برای این نوع از فعالیت نیز مالیات در نظر گرفته شود. اگر مالیات درست شناسایی شود، حداقل باعث می‌شود ۲۰ درصدی که سایت‌های قمار و شرط بندی سود راحت دارند و می‌توانند زیرمیزی به هر کدام از قسمت‌هایی که مدنظرشان هست فساد وارد کنند، شفاف شود و کمکی نیز به دولت در بحث مالیات شود.»
یکی از راه‌های مورد استفاده این سایت‌ها استفاده از حساب‌های اجاره‌ای افراد بی‌بضاعت است. با اندکی پول می‌توانند این حساب‌های را تهیه کنند و با توجه به مشکلات روز افزون اقتصادی احتمالا افراد زیادی علیرغم وجود مشکلات این حاضر می‌شوند، حساب‌های‌شان را در اختیار این سایت‌ها قرار بدهند.
هرچه هست بار‌ها مسئولان از خروج سرمایه‌ها از کشور بابت سایت‌های شرطبندی گلایه کرده‌اند، اما هنوز تعدادی از آن‌ها فعال هستند. باید دید که با وجود مشکلات بودجه‌ای کشور در آینده چه فکری برای سایت‌های شرطبندی می‌شود و است قوه قضاییه می‌تواند مقابل سد محکم این سایت‌ها بایستد یا خیر.