کیان آنلاین – رایان حسینی: نشریه فارین پالیسی یادداشتی گزارشی درباره نتیجه سیاست «ویزای طلایی پرتغال» به خریداران مسکن در این کشور نوشته و گفته سرمایه‌گذاران ثروتمند جهان، پرتغال را از بحران مالی نجات دادند، اما قیمت مسکن را در این کشور به شدت بالا برده‌اند.
ویزای طلایی پرتغال به متقاضیان خارجی اجازه می‌دهد در ازای سرمایه‌گذاری در این کشور، شهروندی اتحادیه اروپا را دریافت کنند، اما در سال‌های اخیر این سیاست، انتقاد‌های زیادی به دنبال داشته است. عمده انتقادات به بروز بحران مسکن شدید و عدم وجود مسکن مقرون به صرفه برای اکثر پرتغالی‌ها بوده است.
اوایل اکتبر، دولت سوسیالیست کاستا سرانجام قانونی را تصویب کرد و سرمایه‌گذاری در املاک و مستغلات را از برنامه ویزای طلایی حذف کرد. قبلاً افرادی که یک ملک به ارزش حداقل ۲۸۰۰۰۰ یورو در پرتغال خریداری می‌کردند، واجد شرایط دریافت ویزای طلایی بودند. گفته می‌شود بیش از ۳۰ هزار خارجی از ویزای طلایی پرتغال بهره‌مند شده‌اند، اما مزایای آن برای خود پرتغالی‌ها چندان روشن نیست.
۹ کشور دیگر در اروپا نیز ویزای طلایی ارائه می‌دهند، اما پرتغال محبوب‌ترین آنهاست. دلیل محبوبیت پرتغال مسیر نسبتا راحتی را به سرمایه گذاران برای دریافت ویزا ارائه کرده است.
«پاتریشیا کازابوری» مدیر یک شرکت مهاجرتی در پرتغال درباره مزایای ویزای طلایی این کشور به فارین پالیسی گفته «شما باید هفت سال قبل از دریافت شهروندی در یونان، به صورت تمام وقت زندگی کنید، اما در اینجا، شما فقط باید زبان بلد باشید و یک ویزای قانونی پنج‌ساله داشته باشید. از آنجایی که ویزای طلایی پرتغال پنج‌ساله است و دارندگان آن باید به طور متوسط یک هفته در سال در این کشور سپری کنند، دریافت پاسپورت هم ساده است. علاوه بر این، تمام مزایای ویزای طلایی پرتغال شامل خانواده نزدیک دارنده ویزا یعنی والدین، همسر و فرزندان هم می‌شود.»
درآمد پرتغال از ویزای طلایی
تاکنون ویزای طلایی بیش از ۷.۳ میلیارد دلار درآمد برای پرتغال به دنبال داشته و پرتغال را از رکود فلج کننده نجات داده است. ماه گذشته، برای دومین بار در ۵۰ سال گذشته، دولت کاستا از وجود مازاد بودجه در سال ۲۰۲۳ خبر داد. دولت از درآمد بادآورده استقبال می‌کند، اما شکی نیست که هجوم خارجی‌های ثروتمند، پرتغال را متحول کرده است.
بلومبرگ اخیرا در گزارشی گفته در دهه گذشته، طبق آمار‌های موسسه ملی آمار، ساکنان خارجی پرتغال به ۴۰ درصد افزایش یافته‌اند. سال گذشته، حدود ۱۳۰۰ میلیونر به پرتغال نقل مکان کرده‌اند.
بیشتر بخوانید:
همان سالی که پرتغال برنامه ویزای طلایی خود را آغاز کرد، محدودیت‌های طاقت‌فرسا برای مالکان لغو شد تا ساختمان‌های فرسوده، تعمیر شوند. سه سال قبل، دولت برای جذب ساکنان خوب مشوق مالیاتی هم معرفی شد.
با افزایش تعداد ساکنان ثروتمند در پرتغال، هزینه‌های زندگی، به ویژه در بخش املاک و مستغلات افزایش یافته است. طبق اعداد دولتی که در سپتامبر امسال منتشر شد، یک ماه قبل از اینکه قانون «مسکن بیشتر» کوستا به طور رسمی به مسیر دریافت ویزای طلایی با خرید املاک پایان دهد، ۱۲۷۰۰ ویزای طلایی صادر شده بود. از این تعداد، بیش از ۱۱۳۰۰ مورد به سرمایه‌گذاران املاک اعطا شده بود. در شهر‌های بزرگ مانند لیسبون و پورتو، تاثیرات آن محسوس است.
از سال ۲۰۱۵، نه تنها قیمت خانه در پرتغال سه برابر شده، بلکه قیمت اجاره نیز افزایش یافته است. در سال ۲۰۲۳، با وجود تلاش دولت برای توقف این روند، اجاره بها ۳۶ درصد افزایش یافت. در همین حال، درآمد‌ها افزایش نیافته است. میانگین حقوق پرتغالی کمتر از ۲۰۰۰۰ یورو در سال است و بر اساس آمار سال گذشته، بیش از ۵۰ درصد کارگران کمتر از ۱۰۰۰ یورو در ماه حقوق می‌گیرند.
مشکلات ویزای طلایی پرتغال
بخش دیگری از انتقادات به طرح ویزای طلایی پرتغال، مربوط به امنیت ملی است. پس از حمله روسیه به اوکراین، کمیسیون اروپا نسبت به نظارت ضعیف بر برنامه‌های ویزای طلایی ابراز نگرانی کرد و از اعضای اتحادیه اروپا خواست تا «طرح‌های پاسپورت طلایی» را حذف کنند. به طور واضح تر، اتحادیه اروپا خواستار تعلیق کامل ویزا برای روس‌ها و بلاروسی‌ها شد.
با این وجود، این برنامه‌ها در سراسر اروپا ادامه داشته است. سال گذشته، اسپانیا و یونان حداقل ۶۰ درصد بیشتر از سال قبل ویزای طلایی صادر کردند. تاکنون تنها دو دولت به برنامه ویزای طلایی خود پایان داده اند: بریتانیا و ایرلند.
چینی‌ها اولین استفاده‌کنندگان برنامه‌های ویزای طلایی در سراسر جهان هستند. در پرتغال، تا سپتامبر امسال، حدود ۵۴۰۰ سرمایه‌گذار چینی ویزای طلایی دریافت کردند.
پس از بحران مالی سال ۲۰۰۸ شرکت‌های چینی، که برخی از آن‌ها وابسته به دولت بودند، سرمایه‌گذاری در پرتغال از مسیر‌های مختلف، اعم از موسسات مالی گرفته تا املاک و مستغلات تا زیرساخت‌های حیاتی و منابع طبیعی آغاز کردند. پرتغال مقصد مورد علاقه ثروتمندان است، چون تنها به یک هفته اقامت در سال نیاز دارد.
آیا با خرید ملک در پرتغال می‌توان اقامت گرفت؟
فارین پالیسی می‌گوید نفوذ چینی‌ها در پرتغال از طریق ویزای طلای رو به گسترش است. چین بزرگترین سهامدار پراتور ملی شبکه برق پرتغال است. اخیراً، آمریکایی‌ها هم پرتغال را کشف کرده‌اند. تا سپتامبر، حدود ۷۸۰ آمریکایی ویزای طلایی پرتغال را دریافت کرده بودند. گرچه آمریکایی‌ها با تاخیر وارد این بازی شدند، اما دارند از چینی‌ها پیشی می‌گیرند.
از زمان تغییرات در برنامه ویزا در ماه گذشته، پنج راه سرمایه‌گذاری برای ویزای طلایی پرتغال همچنان باز است، اما گزینه خرید املاک و مستغلات از روی میز حذف شد است. کارشناسان می‌گویند تأثیر این سیاست تا دو سال مشخص نخواهد شد. برخی از بنگاه‌های املاک و مستغلات ادعا می‌کنند که تقاضا برای مسکن در حال حاضر ۲۰ درصد کاهش یافته است، اما از آنجایی که کمبود عرضه وجود دارد، قیمت‌ها همچنان بالاست.
با وجود تلاش‌های اخیر، رفع بحران مسکن پرتغال آسان نخواهد بود؛ و با توجه به اختلاف قدرت خرید بین اتباع پرتغالی و کسانی که به پرتغال مهاجرت می‌کنند، خریدار و اجاره‌کننده پرتغالی تقریباً در یک ضرر دائمی به سر می‌برد. در سال ۲۰۲۱، متوسط دستمزد سالانه تمام‌وقت در پرتغال حدود ۲۱۰۰۰ دلار بود، این رقم در مقایسه با ۳۰۷۰۰ دلار درآمد سالانه در اسپانیا، ۴۳۸۰۰ دلار در فرانسه و ۴۸۵۰۰ دلار در آلمان بسیار پایین است.