کیان آنلاین – ریحانه شریفی: نشریه اکونومیست در یادداشت شماره این هفته خود نوشته شش سال پیش فیلمی با عنوان «عملیات دریای سرخ» در چین به موفقیت بزرگی تبدیل شد. به نوشته این سایت، این اولین فیلمی بود که در سینماهای چین روی نیروی دریایی مدرن چین که در سال‌های اخیر از آمریکا پیشی گرفته و به بزرگترین نیروی دریایی در جهان تبدیل شده، تمرکز کرده بود.
داستان فیلم حول محور عملیات نیروهای ویژه دریایی برای نجات یک شهروند چینی می گذشت که توسط تروریست‌ها در کشوری شبیه به یمن در دریای سرخ گروگان گرفته شده بودند. افسر فرمانده در سکانسی از فیلم می‌گوید: «این مأموریت پیامی به همه تروریست‌ها است که هرگز به یک شهروند چینی آسیب نرسانند.»
قدرت جهانی چین
حزب کمونیست چین این فیلم را با هدف تقویت احساسات میهن‌پرستانه به اکران در آورده بود. مقامات چین معتقد بودند این فیلم، چینی را نشان می‌دهد که «مسئولیت‌های خود را به عنوان یک قدرت بزرگ به عهده می‌گیرد.»
آمریکا نسبت به گسترش روزافزون قدرت چین در جهان محتاط است. اما از اواسط نوامبر، زمانی که انصارالله در یمن حمله به کشتی‌ها در دریای سرخ را آغاز کردند، مقامات آمریکایی، چین را تشویق کردند تا به حل بحران در منطقه کمک کند و به این ترتیب بخشی از این قدرت بزرگ را نشان دهد.
جیک سالیوان مشاور امنیت ملی آمریکا، طی 12 ساعت ملاقات در 26 و 27 ژانویه در بانکوک، تلاش کرد وانگ یی وزیر امور خارجه چین را متقاعد کند که از نفوذ چین برای متوقف کردن تهدید علیه شریان اصلی تجارت جهانی استفاده شود. با این حال، چین مسئولیت‌های خود را متفاوت می‌بیند.
این کشور نمی‌خواهد در خاورمیانه دست به قدرت‌نمایی بزند. چین امنیت منطقه را باتلاقی می‌بیند که آمریکا ساخته است. اما آنچه اتفاق افتاد این است که چین از این فرصت برای گفتگو در مورد همبستگی با جهان عرب استفاده می‌کند.
اهمیت امنیت خاورمیانه برای چین چیست؟
امنیت در منطقه قطعا برای چین مهم است. سال 2021، زمانی که یک کشتی کانتینری کانال سوئز را به مدت 6 روز در نزدیکی ورودی آن به دریای سرخ مسدود کرد، وزارت بازرگانی چین تخمین زد که 60 درصد از صادرات کالاهای این کشور به اروپا از این مسیر استفاده می‌کند (سال گذشته حدود 17 درصد از صادرات چین به اتحادیه اروپا و بریتانیا بود.)
انصار الله می‌گوید حملات آنها به کشتی‌های مرتبط با اسرائیل بوده و هدف آنها چین نبوده است. اما خطراتی برای همه وجود دارد. 3 دسامبر یک کشتی کانتینری اجاره شده توسط یک شرکت مستقر در هنگ کنگ که متعلق به شرکت کاسکو، غول کشتیرانی چینی بود، مورد اصابت موشکی با پهپاد قرار گرفت.
گمانه زنی‌هایی وجود دارد مبنی بر اینکه یمنی‌ها اطلاعات قدیمی درباره این کشتی که قبلا توسط یک شرکت اسرائیلی اجاره شده بود، در اختیار داشتند. 19 ژانویه، حوثی‌ها گفتند کشتی‌های چینی و روسی از امتیاز عبور امن از دریای سرخ برخوردار خواهند بود. اما بیشتر تجارت دریایی چین شامل کشتی هایی است که در کشورهای دیگر ثبت شده‌اند. بسیاری از اینها اکنون با دور زدن دماغه امیدنیک سعی می کنند امنیت کشتیرانی خود را برقرار کنند.
ترانزیت دریای سرخ برای چین
داده‌هایی که توسط شرکت تحلیلی Spire Global به اکونومیست داده شده که نشان می‌دهد قبل از دسامبر، 99 درصد از کشتی‌های کانتینری که بین اروپا و چین تردد می‌کردند از کانال سوئز عبور می‌کردند. در هفته دوم ژانویه، کمتر از نیمی از آنها این کار را انجام می دادند.
مسیر دماغه امیدنیک حدود دو هفته به سفر اضافه می کند و حق بیمه‌های بالایی هم برای ترانزیت دریای سرخ درخواست می‌شود، که هزینه‌های حمل و نقل را افزایش می‌دهد. شاخص حمل و نقل کانتینری چین، معیاری برای قیمت کانتینر در بنادر اصلی چین، از اواخر سال 2023 برای حمل و نقل به اروپا بیش از دو برابر شده است.
دولت چین اما ترجیح می‌دهد در حاشیه بماند. تنها پایگاه نظامی خارج از کشور این کشور نزدیک‌جیبوتی است. با این حال، نیروی دریایی چین محلی از اعراب ندارند. این کشور از دخالت در ائتلاف نظامی به رهبری آمریکا موسوم به عملیات نگهبان رفاه که در پاسخ به حملات حوثی ها تشکیل شده، اجتناب کرده است.
رسانه‌های دولتی چین مخاطب را تشویق می‌کنند که خط کشتیرانی چینی به نام Sea Legend استقاده کنند و با کمک اسکورت نیروی دریایی چین بار را در این منطقه حمل کنند.
آمریکا معتقد است که ایران یمنی‌ها را تشویق می‌کند و چین که روابط نزدیکی با دولت تهران دارد، می‌تواند به متقاعد کردن این کشور برای توقف حملات دریای سرخ کمک کند.
هشدار چین به ایران درباره انصارالله
به گفته یک مقام ارشد آمریکایی سالیوان در دیدار با وانگ در بانکوک بر این موضوع تاکید کرد. رویترز می‌گوید که طی چند برخورد اخیر در پکن و تهران، مقامات چینی واقعاً از همتایان ایرانی خود خواسته‌اند که یمنی‌ها را کنترل کنند. پیام چین این بوده است: «اگر منافع ما به هر طریقی آسیب ببیند، بر تجارت ما با تهران تأثیر خواهد گذاشت.
این مقام آمریکایی به اکونومیست گفته چین تایید کرده است که با ایران درباره این حملات گفتگو می کند.
چین دوست دارد خود را به عنوان یک قدرت بزرگ خوش‌خیم معرفی کند که می‌تواند به گسترش صلح در خاورمیانه و جاهای دیگر کمک کند.
در سال 2022 شی جین پینگ رهبر چین از «ابتکار امنیت جهانی» (gsi) پرده‌برداری کرد که به وضوح هدف آن جلب حمایت از چین، به ویژه در میان کشورهایی که از هژمونی آمریکا خشمگین بودند بود. او خواستار مقاومت در برابر تفکر «جنگ سرد» و مخالفت با «پیگیری امنیت خود به قیمت امنیت دیگران» شد. اینها توصیفات استاندارد چینی از رفتار آمریکایی ها هستند. ایده این بود که اگر کشورها بر ساختن اقتصاد خود تمرکز کنند و به این ترتیب درگیری‌ها کاهش می‌یابد.
مشکل دیگر این است که ایران سلاح و اطلاعات حوثی‌ها را تامین می کند، اما توانایی آن برای کنترل آنها ممکن است محدود باشد.
دینا اسفندیاری از گروه بحران، یک اندیشکده مستقر در بروکسل، می‌گوید: «آنها توسط ایران تقویت شده‌اند، که به ایران کمی تسلط بر اقدامات آنها می‌دهد». اما اگر کاری که آنها می‌خواهند انجام دهند برخلاف آنچه ایران می‌خواهد باشد، باشد، معمولاً از ادامه دادن و انجام آن تردید ندارند.» در همین حال، چین انرژی کمی را صرف تلاش برای تأمین صلح در غزه می‌کند – این کشور فاقد نفوذ برای دستیابی به اهداف زیادی در غزه است.
رسانه های دولتی این کشور پوشش هایی را منتشر می کنند که آمریکا را به شعله افروختن آتش متهم می کند. وانگ به صراحت خاطرنشان کرد که شورای امنیت سازمان ملل متحد برای حملات آمریکا و انگلیس به یمن موافقت نکرده است.