کیان آنلاین – شیوا سپهری: این روز‌ها خیلی از خانواده‌ها از قیمت بالای گوشت قرمز گلایه دارند و خانوار‌های دهک‌های درآمدی پایین قدرت خرید گوشت قرمز را از دست داده‌اند. افزایش بی‌رویه گوشت در این سال‌ها به دلایل متعددی رخ داده است. البته قیمت فعلی گوشت قرمز درحالی است که دولت ارز نیمایی در اختیار تولیدکنندگان قرار می‌دهد و خبر حذف ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی در روز‌های گذشته احتمال افزایش مجدد قیمت گوشت قرمز را پررنگ می‌کند. البته پیمان پاک، قائم مقام وزیر جهادکشاورزی در توییتر اعلام کرد که حذف ارز ترجیحی گوشت قرمز درست نیست و تغییر ارز مربوط به گوشت منجمد است که کاربری صنعتی و رستورانی داشته و نقش مستقیمی در تنظیم بازار ندارد. به گفته او ارز تخصیصی به گوشت گرم گوسفندی و گوساله وارداتی تا تنظیم بازار این کالا همچنان در گروه کالایی ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی است.
البته حتی اگر گوشت گرم نیز مشمول دستور جدید مبنی بر حذف ارز ترجیحی نشود به هر حال افزایش قیمت گوشت منجمد تاثیر خود را بر بازار گوشت گرم نیز خواهد گذاشت. قیمت کنونی گوشت قرمز نیز در توان خانواده‌ها نیست چه رسد به اینکه موج دیگری از افزایش قیمت گوشت قرمز رخ دهد.
قیمت گوشت قرمز در بازار
گوساله سرسینه و دنده وارداتی را میادین ۲۰۰ هزار تومان می‌فروشند. ولی در همین قطعه گوساله داخلی‌اش به قیمت آزاد در میادین ۵۱۹ هزار تومان است. راسته بدون استخوان و ران گوساله با بسته بندی وارداتی در تره بار هر کدام ۲۲۰ هزار تومان است، اما همین قطعات گوساله با بسته بندی داخلی ۷۹ هزار تومان گرانتر است. در میادین شهرداری تهران راسته با استخوان وارداتی ۲۵۵ هزار تومان و داخلی ان ۳۱۰ هزار تومان است. در ضمن سردست با ماهیچه ۳۲۲ هزار تومان تا ۳۹۰ هزار تومان است. در واقع سردست وارداتی ۶۸ هزار تومان ارزانتر از داخلی است. طبیعی است که در صورت کمتر شدن اختلاف قیمت، قیمت گوشت قرمز گرم نیز افزایش خواهد یافت. این قیمت‌ها در حالی است که تاکنون طی چند دوره شاهد افزایش قیمت گوشت بوده‌ایم. دی ماه سال گذشته یکی از دوره‌های گرانی گوشت قرمز را شاهد بودیم که برخی از دلایل آن از جمله عرضه کم دام به کشتارگاه‌ها، گرانی و مشکل تامین نهاده‌های دامی، صادرات و قاچاق گوشت قرمز و البته افزایش تقاضا در بازار بود. دولت در واقع توان تامین گوشت را در بازار ندارد و مجبور به واردات گوشت منجمد خواهد بود، اما همین واردات گوشت نیز خود مشکلات زیادی در بر دارد. یکی از این مشکلات در حوزه واردات گوشت بریزیلی اخیراً اتفاق افتاد. ۲۰۰ تن گوشت برزیلی وارداتی اوایل مرداد ماه پس از بیش از یک سال بالاخره ترخیص شد و مشکلات گمرکی آن رفع شد تا در میادین میوه و تره‌بار عرضه شود. نکته عجیب این بود که دولت پس از یک ماه گوشت مانده را در میادین عرضه می‌کرد و سلامت این گوشت‌ها به شدت جای سوال داشت، اما به هر حال سخنگوی سازمان دامپزشکی اعلام کرد که گوشت‌های وارداتی سالم هستند. از آنجا که این گوشت‌ها با قیمت کمتر در بازار عرضه می‌شد، احتمالاً نصیب فقرا می‌شد!
گوشت از سفره خانوار ایرانی حذف شد
در چند سال اخیر و همزمان با افزایش نرخ گوشت مصرف آن نیز به شدت با کاهش مواجه شده است. به طوریکه عنوان می‌شود سرانه مصرف کاهش پیدا کرده و به حدود ۶ تا ۷ کیلو گرم به ازای هر نفر در سال رسیده با برآورد جمعیتی ۸۵ میلیون نفر نیاز کشور حدود ۵۱۰ هزار تن خواهد بود. این در حالی است که تا چند سال قبل مصرف بازار ایران حدود یک میلیون تن مصرف گوشت گوسفندی و گوساله سال‌هایی که هر فرد ۱۲ کیلو گرم مصرف سرانه داشت، بود. بازار نه تنها با کاهش تقاضا به قیمت‌های معقول‌تری نرسید بلکه روز به روز از خریداران گوشت قرمز کاسته شد؛ چرا که خیلی‌ها توان خرید گوشت را از دست داده‌اند.
آیا کمبود دام در کشور وجود دارد؟
براساس آمار انتشار یافته در اسفند ماه سال گذشته تولید گوشت قرمز در کشور ۹۰۰ هزار تن برآورد می‌شود. با اینحال تیر ماه امسال خبر رسید که تعداد دام سبک در کشور ۱.۷ درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش یافته است و همین امر می‌تواند الزام واردات گوشت منجمد را پررنگ‌تر کند و بر قیمت‌ها نیز اثر بگذارد.
بر اساس نتایج طرح آمارگیری کشتار دام کشتارگاه‌های کشور، در نیمه دوم سال گذشته روند نقطه‌ای عرضه گوشت قرمز (گاو و گوساله و گوسفند) به ترتیب افت شدیدی را تجربه کرده است. بر اساس جدیدترین داده‌های مرکز آمار، در اسفند ۱۴۰۱ عرضه این دو محصول به ترتیب ۲۵.۷ و ۱۸.۷ درصد نسبت به اسفند سال قبل از آن افت پیدا کرده است. بررسی روند قیمت گوشت قرمز نیز در این مدت از افزایش شدید قیمت‌ها حکایت دارد. نهایتا در اسفند ۱۴۰۱ عرضه گوشت «گوسفند و بره» با افت معادل ۲۶ درصدی نسبت به موقعیت مشابه سال قبلش، به پایین‌ترین رقم طی دو سال گذشته رسیده و برابر با ۱۸ هزار ۲۸۹ تن برآورد شده است.
علت گرانی گوشت قرمز
کاهش عرضه در این سال‌ها یکی از دلایل اصلی افزایش قیمت گوشت قرمز بوده است. البته در اعیادی مثل عید قربان که بازار قربانی کردن گوشفند رونق می‌گیرد، محتکران دست به کار می‌شوند و در بازار دستکاری می‌کنند. احتکار منجر به کاهش عرضه و افزایش قیمت‌ها می‌شود، اما آنچه عمدتاً تاثیر دارد، مسائلی مثل تامین نهاده‌های دامی و مشکلات دولت در تامین ارز گوشت وارداتی و.. است.
از سوی دیگر با افزایش نرخ ارز در سال‌های اخیر با بحران تورم نیز مواجه بوده‌ایم که تاثیرات خود را بر قیمت گوشت قرمز نیز داشته است. این تورم مستقیماً تولیدکننده را تحت تاثیر قرار می‌دهد و و منجر به افزایش هزینه‌هایی از جمله تامین خوراک دام و تهیه نهاده می‌شود. البته این مشکلات برای تولیدکننده مشکلات دیگری نیز دارد که شامل افزایش هزینه نگهداری، حمل و نقل، دستمزد نیز بوده است.
به هر حال مجموع این شرایط موجب می‌شود تا تولید گوشت قرمز هزینه بر شود و عرضه گوشت به کشتارگاه‌های کشور کاهش یابد. حالا با برداشته شدن ارز ترجیحی از گوشت منجمد و کاهش اختلاف قیمت بین گوشت گرم و سرد، تولیدکننده برای جبران بخشی از مشکلاتش قیمت‌ها را افزایش خواهد داد تا هم تعادل در بازار برقرار شود و هم بخشی از مشکلات خود را حل کند. در نتیجه تحلیلی که پیمان پاک، قائم مقام وزیر جهادکشاورزی از قیمت آتی گوشت قرمز ارائه داد، در عمل درست نخواهد بود و تنها روی کاغذ خواهد ماند.