کیان آنلاین – لیلا فرهادی: در حالی که وزارت صمت و وزارت اقتصاد، رییس سازمان بورس، دو خوروساز بزرگ و برخی کارشناسان صنعت خودرو موافق عرضه خودرو در بورس کالا هستند؛ مخالفت‌هایی از سوی برخی نمایندگان مجلس به گوش می‌رسد. مهدی سوری تحلیلگر بازار سرمایه در گفتگو با کیان آنلاین و یکی از موافقان عرضه خودرو در بورس کالا معتقد است مخالفان یا ناآگاهند یا ذی‌نفع که در هر دو مورد محکومند.
تصمیمات کارگروه عرضه خودرو در بورس
سوری درباره نظر وزارت اقتصاد در خصوص عرضه خودرو رد بورس توضیح داده و گفته «این مکانیزم در واقع نتیجه یک کار تخصصی در یک کارگروه تخصصی بین وزارت اقتصاد و کمیسیون اقصادی بود که در مهرماه تشکیل شد. در این کارگروه یک‌سری پیشنهادها را که سازمان بورس طی ۲۹ بند تنظیم کرده بود تایید کردند و با نامه پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس به خاندوزی با بند‌های پیشنهادی این کار کارگروه مشترک وزارت اقتصاد و مجلس موافقت شد. یکی از بند‌های پیشنهاد سازمان بورس مربوط به عرضه حداقل ۵۰ درصدی خودرو‌های پر تیراژ در بورس کالا و خارج شدن خودرو از مکانیزم‌های شورای رقابت بود. اگر این کار کارگروه را به عنوان نظر وزارت اقتصاد در نظر بگیریم به این نتیجه می‌رسیم که وزارت اقتصاد هم موافق این عرضه‌ها در بورس است.
عرضه خودرو در بورس بهترین حالت برای رفع انحصار صنعت خودرو است
سوری در مورد مکانیزم عرضه خودرو در بورس تاکید کرد: ما به عنوان فعالان بازار سرمایه نمی‌گوییم این روش ایده‌آل‌ترین حالت ممکن است. ایده‌آل‌ترین حالت دست برداشتن از انحصار صنعت خودرو و توقف حمایت‌های بی‌دلیل از خودروساز و آزادسازی واردات است که مردم بتوانند خودروی مناسب با قیمت مناسب دریافت کنند، ولی بین اینکه بخواهیم بازار خودرو را دو نرخی کنیم و رانت ایجاد کنیم و عرضه خودرو در بورس کالا، قطعا دومی را انتخاب می‌کنیم.
او در خصوص اظهارات برخی نمایندگان مجلس که مخالف عرضه خودرو در بورس هستند و آن را نتیجه حمایت ۴۰ ساله از صنعت خودروسازی داخلی می‌دانند گفت: این استدلال نمایندگان واقعا اشتباه است. اگر این استدلال از روی ناآگاهی باشد که نماینده محکوم است، اگر خدایی نکرده ذی‌نفعانه باشد که دیگر بدتر.
این کارشناس بازار سرمایه در توضیح استدلال خود افزود: قیمتی که خودرو به دست مردم می‌رسد قیمت لاتاری‌ها نیست، قیمت کارخانه هم نیست، بلکه قیمت بازار است. اینکه بگوییم در کارخانه فلان قیمت خودرو تولید می‌شود و با استناد به آن با عرضه خودرو در بورس مخالفت کنیم اشتباه است. باید ببینیم مصرف‌کننده ایرانی با چه قیمتی خودرو می‌خرد؟
در سال یک میلیون خودرو نیاز داریم
او در انتقاد از روش قرعه‌کشی خودرو افزود: هر فرد با یک شانس یک به چند هزار می‌تواند یک خودرویی را ثبت‌نام کند و در بازار گرانتر بفروشد. این لاتاری است. ادامه لاتاری به معنای تبدیل کردن یک بازنشسته محترم ۳۰ سال کرده، به دلال است. این روش باعث می‌شود علاوه بر تقاضای مصرفی، یک تقاضای سرمایه‌گذاری در خودرو ایجاد کنیم. شما بگویید چند نفر از افرادی که در لاتاری خودرو شرکت می‌کنند برای مصرف شخصی است؟ ۱۱ میلیون نفر در لاتاری شرکت می‌کنند شاید خودرو به دستشان برسد که بفروشند، وگرنه مگر ما ۱۱ میلیون تقاضای خودرو داریم؟ ما نهایتا در سال یک میلیون خودرو نیاز داریم که اگر تقاضای سرمایه گذاری نباشد، همین تولیدات کفایت می‌کند.
سوری تاکید کرد اینکه یک مکانیزمی باشد که تقاضای سرمایه‌گذاری و قیمت بازار را هم زمان افزایش دهد درست نیست. ما ۴۰ سال هم نه بلکه ۶۰ سال است داریم از صنعت خودرو حمایت بی‌مورد می‌کنیم. باید آزادسازی شود واردات انجام شود تا مردم خودروی به‌روز دنیا را با قیمت درست بخرند. شخصی که در ایران یک سی‌ام درآمد یک فرد غربی دارد زندگی می‌کند، شایسته نیست با ۵ برای کشور‌های غربی خودرو بخرد. این فقط با آزادشدن واردات درست می‌شود.
این کارشناس تاکید کرد هیچ‌وقت در تاریخ این کشور چه قبل از انقلاب چه بعد از انقلاب با دو نرخی کردن‌ها در اقتصاد قیمت هیچ چیزی کنترل نشده است. این رفتار هرگز به افزایش مطلوبیت و رفاه جامعه ختم نشده و فقط و فقط به ایجاد فساد و رانت و در نهایت پرداخت هزینه‌های فساد از جیب مردم ختم شده است.
سوری به عوامل فساد در صنعت خودرو اشاره کرده و گفت: متاسفانه اقتصاد ما بخش بزرگی دست دولت است و اگر بخواهیم با انحصار مقابله کنیم، اول باید انحصار این‌ها را بشکنیم که زور کسی هم به آن‌ها نمی‌رسد. حالا بازار را محدود کردیم به دو شرکتی که با وجود پایین بودن سهامداری دولت، کاملا دولتی اداره می‌شوند و هزینه سربارشان بسیار زیاد است و تبعات این اشتباه را از جیب مردم در می‌آوریم. شاید نماینده مجلس بتواند به قیمت کارخانه خودرو تهیه کند، ولی مردم نمی‌توانند وگرنه قیمت بازار این نبود.