کیان آنلاین_ ریحانه شریفی: طبق آمار رصدخانه مهاجرت ایران در سال ۲۰۲۱ تقریبا ۱۰۰ هزار ایرانی به اروپا پناهنده شدند که تقریبا نیمی از این میزان کشور آلمان را برای مهاجرت انتخاب کرده اند. با این حال بنا به گزارش مجله اشپیگل آلمان، تعداد پناهجویان ایرانی در آلمان بعد از موج اعتراضات پاییز سال گذشته افزایش قابل توجهی یافت. سپتامبر سال 2022 اداره فدارل مهاجرت و پناهندگی آلمان آماری منتشر کرد و گفت 613 ایرانی ظرف یک ماه (اغاز اعتراضات موسوم به جنبش مهسا امینی) درخواست پناهندگی داده اند و تا اکتبر این تعداد به 892 نفر و سپس در نوامبر به 1039 نفر رسید. سال 2022، اداره آمار فدرال آلمان (دستاتیس) تخمین زده که 304 هزار ایرانی در آلمان زندگی می کنند.
با توجه به موج جدید مهاجرت ایرانیان در سال 2023 به نظر می رسد این عدد در سال جاری افزایش هم یافته باشد. بنابراین قانون جدید آلمان در مورد مهاجرت برای ایرانی ها اهمیت زیادی دارد.
نشریه اکونومیست در گزارشی قانون جدید شهروندی در آلمان را بررسی کرده است.
بحث های آلمان در مورد مهاجرت گاهی دور از واقعیت به نظر می رسد. نرخ پایین زاد و ولد و کمبود نیروی کار، نیاز مبرم به واردات نیروی انسانی را نشان می دهد. با این حال، بسیاری از صحبت های سیاسی به چگونگی دور نگه داشتن مهاجران از این کشور مربوط می شود. محبوبیت جناح راست ضد مهاجر در آلمان در نظرسنجی ها در حال افزایش است، و حتی لیبرال ها هم از «انواع خاصی» از مهاجران با لفظ Leitkultur ملی، یک مفهوم مبهم از بیگانگی با آلمانی بودن یاد میکنند.
بیشتر بخوانید: علت مهاجرت نیروی کار متخصص چیست؟
با این حال، هفته گذشته شاهد یک چرخش در سیاست های آلمان بودیم. در اوایل ماه جاری، رسانه‌های آلمانی پشت پرده یک نشست خصوصی میان سیاستمداران راست‌گرا در هتلی مجلل در نزدیکی برلین در ماه نوامبر را افشا کردند. در این نشست شرکت‌کنندگان در مورد اخراج میلیون‌ها مهاجر حرف زده بودند. این رسوایی چپ خفته در آلمان را بیدار کرد. تظاهرات های بزرگ «ضد فاشیستی» در شهرهای سراسر کشور سازماندهی شد. 20 ژانویه حدود 250 هزار آلمانی در یکی از بزرگترین اعتراضات جمعی خود در این قرن به خیابان ها آمدند.
در عین حال، ائتلاف چپ میانه حاکم متشکل از سوسیال دموکرات ها، سبزها و دموکرات های لیبرال، سیاست های مثبتی در زمینه مهاجرت مطرح کردند و در نهایت 18 و 19 ژانویه دو لایحه مهاجرت در پارلمان مرکزی آلمان فدرال به تصویب رسید. اولین مورد، که برای محافظه‌کاران خوشایندتر بود، تسهیل اخراج پناهجویان با سابقه مشکوک بود، که تعداد آنها از زمان پایان کرونا افزایش یافته است. قانون دوم، که مهم تر از اولی است، تسهیل کسب تابعیت آلمانی برای مهاجران قانونی است.
اگرچه رسانه های آلمانی فضای کمی را به بحث در مورد آنها اختصاص داده اند اما دلایل قانون اخیر واضح است. 13.4 میلیون نفر از جمعیت 84 میلیونی آلمان تابعیت این کشور را ندارند. بیش از 5 میلیون نفر از این افراد بیش از ده سال در این کشور زندگی کرده اند. در برخی شهرها این نسبت به مراتب بیشتر است: 45 درصد جمعیت شهر آفن باخ، خارجی هستند؛ یک سوم مونیخ و یک چهارم برلین را هم خارجی ها تشکیل می دهند. این تعداد در دهه گذشته به سرعت افزایش یافته است؛ تا حدی به این دلیل که مهاجران بیشتری وارد این شهرها شده‌اند، اما بیشتر به این دلیل که آلمان نتوانسته به افرادی را که قبلاً در آنجا بوده‌اند، تابعیت اعطا کند.
«نرخ ملی‌سازی» در آلمان (درصد خارجی‌های مقیمی که هر سال تابعیت دریافت میکنند) در سال 2021 تنها 1.2 درصد بود که بسیار کمتر از میانگین 2.2 درصدی اروپاست. سوئد با 10 درصد عملکرد بسیار بهتری داشت. تعداد افرادی که تابعیت آلمان را دریافت کرده اند از 130هزار نفر در سال 2021 به 168هزار نفر در سال 2022 رسید که بالاترین میزان در دو دهه اخیر است. اما به دلیل طیفی از موانع از جمله محدودیت‌های دو تابعیتی، شرایط اقامت طولانی‌مدت، آزمون‌های سخت برای اثبات مهارت‌های زبانی و اشتغال پردرآمد، و بوروکراسی پیچیده، باز هم تعداد معوقه ها رو به افزایش است.
قانون جدید باید به رفع عقب ماندگی آلمان در اعطای شهروندی کمک کند. این قانون شرایط اقامت را برای اکثر متقاضیان، از هشت سال اقامت در آلمان به پنج سال کاهش می دهد که با کشورهای دیگر مانند فرانسه و آمریکا که برای جذب استعدادها با آلمان رقابت می کنند، همخوانی دارد. در موارد خاص، انتظار می رود این مقدار به سه سال هم برسد.
بر اساس این قانون، کودکانی که در آلمان از والدینی که حداقل یکی از آنها که به مدت پنج سال در آلمان زندگی کرده، متولد شوند به طور خودکار شهروندی دریافت می کنند. تابعیت دوگانه در حال حاضر به طور کلی مجاز است. شهروندان جدید باید قول دهند که از آزادی های دموکراتیک حمایت کنند و “مسئولیت ویژه تاریخی” آلمان در قبال نازیسم و نیاز به محافظت از زندگی یهودیان را بپذیرند.
حدود 5 میلیون غیر آلمانی مقیم آلمان، شهروندان اتحادیه اروپا هستند که تقریباً از تمام حقوق بومیان برخوردارند و بنابراین ممکن است نیازی به افزودن ملیت دیگر نداشته باشند. از 8 میلیون خارجی باقیمانده، از جمله حدود 1 میلیون پناهنده اوکراینی، مشخص نیست که چه تعداد اکنون برای گرفتن پاسپورت آلمانی در ابتدای صف قرار خواهند گرفت.
برخی برآوردها حاکی از آن است که ممکن است در چند سال آینده 2 میلیون آلمانی یا بیشتر به فهرست های رای دهندگان اضافه شوند. احتمالا تعداد آنها برای اثر گذاری بر انتخابات ملی پاییز 2025 کافی نیست. با این وجود، حزب راست افراطی «آلترناتیو برای آلمان» قانون جدید را «کودتا از طریق افزودن جمعیت رأی دهندگان» خوانده است.
بدون مهاجرت، جمعیت آلمان در حال حاضر در حال کاهش شدید و اقتصاد آن در خطر خواهد بود. و اگر آلمانی‌ها نتوانند از مهاجران استقبال کنند، دقیقاً همان اتفاقی رخ می دهد که راست‌گرایان افراطی از آن می‌ترسند: خیل عظیمی از بیگانگان بی‌حقوق و ناراضی.