کیان آنلاین – لیلا فرهادی: یکی از مشکلات افزایش تبادلات تجاری ایران و کشورهای آسیای میانه، مساله فقدان شبکه ریلی متصل به کشورهای همسایه است. در طرح کریدور شمال – جنوب به ویژه آن بخشی که از چابهار به سمت آسیای میانه پیش‌بینی شده قرار بود خطوط ریلی ایران دست‌کم به افغانستان متصل شود. در شمال شرق هم انتظار می‌رفت طی سال‌های گذشته شبکه ریلی ملی ایران که در سرخس به پایان رسیده، طی مذاکراتی به کشور ترکمنستان متصل شود، اما این اتفاق رخ نداده است.
آخرین وضعیت تبادلات تجاری ایران با کشورهای آسیای میانه
کیان آنلاین درباره آخرین وضعیت تبادلات تجاری ایران با کشورهای آسیای میانه از طریق شبکه ریلی با محمدحسن روشنک رئیس اتاق مشترک ایران و تاجیکستان گفتگو کرده است. روشنک می‌گوید: تجارت با تاجیکستان از طریق ترکمنستان مشکلات قبلی را ندارد و روان‌تر شده است. در حال حاضر کالا‌ها هم با کامیون و هم ریل از طریق ترکمنستان به سمت تاجیکستان می‌رود. از آن طرف هم از مسیر افعانستان هم رفت و آمد تجاری در جریان است و می‌توان گفت از زمانی که طالبان آمده، تجارت از طریق طالبان بهتر هم شده است. با این وجود او به مشکل کمبود وسیله نقلیه کامیون و واگن اشاره کرده و گفته مشکل ما تامین واگن برای صادرات به کشور آسیای میانه است است. ما از وزارت راه درخواست کردیم تامین واگن را در برنامه قرار دهد.
بیشتر بخوانید:
آیا کشورهای عضو اکو علاقه‌ای به کریدور‌های ترانزیتی ایران دارند؟
چرا شبکه ریلی ایران به کشورهای همسابه وصل نیست؟
او در توضیح مسئله، به عدم اتصال شبکه ریلی ایران به کشورهای همسایه اشاره کرد و گفت: واگن‌های جمهوری اسلامی اجازه سیر در کشورهای آسیای میانه را ندارند و راه آهن ایران هم این مشکل را حل نمی‌کند. روشنک می‌گوید: واگن‌های ما نه به خاطر نوع چرخ‌ها، که در سرخس می‌توانند عوض شوند، بلکه به خاطر استاندارد‌های دو طرف به کشورهای همسایه متصل نشده است. ما مستاجر کشورهای آسیای میانه هستیم، یعنی آنها هستند که اگر واگن به ما بدهند، یا باری برای ترانزیت داشته باشند، در برگشت می‌توانند بار ما را هم حمل کنند. از طرفی، چون تعداد واگن کم است، برای هر واگن مجبوریم ۵ تا ۶ هزار دلار پول سیاه که در هیچ دفتری ثبت نمی‌شود بدهیم تا نوبت واگن بگیریم. این در حالی است که واگن‌های آسیای میانه وارد ایران می‌شوند؛ در سرخس و استان‌های دیگر بارگیری می‌کنند؛ در سرخس دوباره بوژی آنها تغییر می‌کند و رود روی ریل عریض کشورهای شوروی سابق قرار می‌گیرد.
رئیس اتاق بازرگای ایران و تاجیکستان با بیان اینکه ما هیچ واگنی نداریم، افزود: هیچ واگنی از جمهوری اسلامی به آسیای میانه نمی‌رود و دلیل آن این است که وزارت راه هیچ اقدامی انجام نداده است.
راه آهن می‌گوید درآمد داخلی من بیشتر است و به فکر شبکه ریلی بین‌المللی نیست!
او در پاسخ به این سوال که چه کسی مسئول برقراری روابط ریلی با کشورهای همسایه است؟ گفت: باید هماهنگی از سوی راه آهن انجام شود که نمی‌کنند. راه آهن به این کار به عنوان یک کار درآمدزا نگاه می‌کند و می‌گویند من در داخل کشور درآمد بیشتری دارم. در حالی که این اشتباه است، چون راه آهن یک نهاد حاکمیتی است و وظیفه تامین واگن بر عهده آنها. وزارت راه خودش را مسئول این قسمت نمی‌داند.
روشنک پیش بینی کرده اگر مشکل واگن با کشورهای آسیای میانه حل بشود، صادرات ایران در بخش حمل و نقل از استان خراسان حداقل ۴۰، ۵۰ درصد بیشتر خواهد شد.
وظیفه حاکمیتی توسعه راه آهن به بخش خصوصی واگذار شده است!
به گفته روشنک، راه آهن ایران گفته ما کار شبکه ریلی را به بخش خصوصی واگذار کردیم، این در حالی است که تامین واگن برای تجارت خارجی یک «وظیفه حاکمیتی» است. روشنک که در سفر اخیر ابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران به تاجیکستان در هیات تجاری ایران رئیس جمهور را همراهی کرده می‌گوید در جریان این سفر از تاجیکستان درخواست کرده‌ایم که هرچه واگن دارند به ایران بفرستد که بارگیری کنیم.