کیان آنلاین – لیلا فرهادی: جهان سالهاست با نام «رمزارز» آشنا شده است. بسیاری از معاملات در حال حاضر با رمزارز انجام می‌شود و ورود برخی کمپانی‌های بزرگ به حوزه تبادلات بانکی با این ارز، شهرت و محبوبیت آنها را در جهان افزایش داده است. حتی در برهه‌ای از تحریم‌ها پیشنهاد فروش نفت ایران در ازای دریافت ارز دیجیتال هم توسط برخی کارشناسان و مسئولان مطرح شده بود.
سال ۱۳۹۹ گفته می‌شد رد پای استخراج رمز ارز در آلودگی هوای تهران دیده می‌شود. در آن زمان دلیل آلودگی هوای تهران، استفاده بیش از حد ماینر‌ها از برق و در نتیجه افزایش استفاده از سوخت مازوت برای تولید برق اعلام شد. با این وجود هنوز این پدیده برای بسیاری از مردم به ویژه در کشور‌های کمتر توسعه یافته‌ای نظیر ایران، پدیده غریبی است. اندرو میشل دبیر نشریه تجاری «فوربس» و برنده چندین جایزه در حوزه روزنامه‌نگاری مالی یادداشتی در نشریه فوربس منتشر کرده و به زبان ساده چیستی و چگونگی رمزارز را توضیح داده است.
رمز ارز به زبان ساده
رمز ارز یا ارز‌های دیجیتال یک ابزار دیجیتالی مبادله هستند که از رمزنگاری به عنوان ابزاری برای امنیت استفاده می‌کنند. بیش از یک دهه از ظهور این پدیده گذشته و به نظر می‌رسد ارز‌های دیجیتال چیزی بیش از یک مد روز باشند. اما مردم هنوز فهم درستی از این پدیده ندارند و در مورد ارزش واقعی و کاربرد عملی آن تردید وجود دارد.
روز به روز امکان استفاده از ارز دیجیتال برای خرید بیشتر می‌شود. به عنوان مثال، سال گذشته، شرکت بزرگ تبادل مالی PayPal سرویسی را به مشتریان خود در بریتانیا عرضه کرد که امکان خرید، نگهداری و فروش ارز‌های دیجیتال از طریق حساب‌های خود را به آنها می‌داد.
برخی از سرمایه‌گذاران اصلی نیز به ارز‌های دیجیتال علاقه نشان داده اند. شرکت سرمایه گذاری «رافر» در پروژه‌ای تحت عنوان «حفاظ در برابر ریسک‌های پولی و بازار» حدود ۵۵۰ میلیون پوند برای خرید بیت کوین در تابستان گذشته هزینه کرد. با این حال، نگرانی در مورد ایمنی ارز‌های دیجیتال مخصوصا بیت کوین همچنان در ذهن تنظیم‌کننده‌های مالی در سراسر جهان در کانون توجه قرار دارد. ارز‌های دیجیتال و رفتار نوسانی آنها، ناظر مالی بریتانیا را بر آن داشته که آنها را به عنوان «سرمایه گذاری‌های سفته بازانه با ریسک بسیار بالا» توصیف کند.
سازمان رفتار مالی هشدار داده و گفته «اگر در دارایی‌های دیجیتال سرمایه‌گذاری می‌کنید، باید آماده باشید که تمام پول خود را از دست بدهید. سرمایه گذاری در هر دارایی رمزنگاری شده ای، سوداگرانه است و سرمایه شما در معرض خطر فوری است. اگر مشکلی پیش بیاید، هیچ انتظاری برای رسیدن به غرامت نخواهید داشت.»
ارز‌های دیجیتال چگونه تنظیم می‌شوند؟
پاسخ ساده این است که آنها خارج از محدوده فناوری بلاک چین هیچ تنظیمی ندارند. وضعیت حقوقی فعلی ارز‌های دیجیتال از کشوری به کشور دیگر متفاوت است. در حالی که استفاده از ارز‌های دیجیتال در اتحادیه اروپا بلامانع است، کشور‌های خاصی مانند ترکیه، پرداخت‌های انجام شده با ارز‌های دیجیتال را ممنوع کرده‌اند.
FCA ناظر نظارتی مالی بریتانیا است. موضع آن واضح است. این سازمان به سرمایه گذاران هشدار می‌دهد که «اگر شما … دارایی‌های رمزنگاری شده خریداری کنید، بعید است که به خدمات بازرس مالی یا طرح جبران خدمات مالی یا همان FSCS دسترسی داشته باشید.» FSCS یک قایق نجات است که در صورت بروز یک فاجعه مالی به نجات مصرف کنندگان می‌آید.
بیشتر بخوانید:
کدام رمزارز برای سرمایه‌گذاری مناسب‌تر است؟
رمزارزها چگونه عمل می‌کنند؟
اکثر ارز‌های رمزنگاری شده بدون حمایت یک مرجع مانند بانک مرکزی یا دولت عمل می‌کنند. این امر اساساً آنها را از ارز‌های سنتی مانند پوند استرلینگ یا دلار متمایز می‌کند. به جای ضمانت‌های دولتی، روش کار رمزارزها بر اساس چیزی به نام فناوری بلاک چین است.
ارز‌های رمزنگاری شده به جای اینکه به عنوان یک وسیله فیزیکی نظیر اسکناس یا سکه وجود داشته باشند، محدود به اینترنت هستند. آنها را به عنوان توکن‌های مجازی در نظر بگیرید که ارزش آنها توسط نیرو‌های بازار مثل افرادی که می‌خواهند آنها را بخرند یا بفروشند تعیین می‌شود.
امروزه تخمین زده می‌شود که پنج هزار ارز دیجیتال وجود داشته باشد. بیتکوین با ارزش بازاری در حدود ۳۵۰ میلیارد پوند (از ژوئیه ۲۰۲۲) بزرگترین مرزارز موجود در بازار است. ارزش بازار یک ارز دیجیتال برابر است با قیمت واحد یک ارز، ضرب در تعداد واحد‌های موجود. دیگر ارز‌های رمزنگاری شده مهم عبارتند از اتریوم با ارزش بازار حدود ۱۳۰ میلیارد پوند در جولای ۲۰۲۲.
ارز‌های دیجیتال را می‌توان با پول نقد سنتی مانند دلار خریداری کرد و سپس می‌توان از آنها برای خرید مجموعه‌ای از کالا‌ها و خدمات روزانه استفاده کرد. ارز‌های رمزنگاری شده در هر کشور ارزش یکسانی دارند و انتقال آن در سراسر جهان را آسان‌تر می‌کنند و در عین حال موضوع نرخ ارز را نفی می‌کنند. فقط تعداد محدودی بیت کوین وجود داردو به همین دلیل به دارایی مانند طلا تشبیه می‌شوند که ارزش آن تابع قوانین عرضه و تقاضا است. در حال حاضر، این جذابیت اصلی رمز ارز است: این که آنها می‌توانند در صرافی ها، مانند سهام معامله کرد.
فناوری بلاک چین چیست؟
در اصل، بلاک چین نوعی پایگاه داده است. بلاک چین برای اولین بار به عنوان فناوری پایه بیت کوین در مقاله‌ای در مورد سیستم‌های نقدی الکترونیکی در سال ۲۰۰۸ مطرح شد. گفته می‌شود این مقاله توسط فردی به نام «ساتوشی ناکاموتو» نوشته شده است. تصور می‌شود این نام، نام مستعار یک فرد یا گروهی از افراد بوده است. بخشی از طراحی بیتکوین این است که تنها ۲۱ میلیون بیت کوین در جهان وجود دارد.
بلاک چین یک بستر عمومی بریای هر تراکنش بیت کوینی است. به گفته حامیان ارز‌های دیجیتال، تراکنش‌های بلاک چین از مکانیسم‌های پرداخت سنتی امن‌تر هستند. یک ویدیوی کوتاه توسط بانک انگلستان منتشر شده که فرآیند بلاک چین را با جزئیات بیشتری توضیح داده است. در این ویدئو توضیح می‌دهد که چگونه «ماینینگ» کار می‌کند. ماین کردن، مکانیزمی است که از طریق آن واحد‌های ارز جدیدی مانند بیتکوین تولید می‌شوند.
این «ماینینگ» به حجم عظیمی از قدرت محاسباتی نیاز دارد و بنابراین مقادیر قابل توجهی انرژی مصرف می‌کند. کارشناسان محیط زیست هشدار داده اند که گسترش ارز‌های دیجیتال می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر تلاش‌های جهانی برای کاهش مصرف انرژی داشته باشد.
چگونه می‌توان ارز‌های دیجیتال را خرید؟
رایج‌ترین مکان‌ها برای خرید بیت کوین و سایر ارز‌های دیجیتال، صرافی‌های تخصصی است. طیف وسیعی از پلتفرم‌ها و برنامه‌های معاملاتی وجود دارد که به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهد ارز‌های دیجیتال را با استفاده از ارز‌های سنتی و یا سایر ارز‌های دیجیتال خریداری کنند. طبق تحقیقات FCA، حدود سه چهارم بریتانیایی‌هایی که یک ارز دیجیتال خریده بودند، این کار را از طریق یک صرافی آنلاین انجام دادند.
برای افتتاح یک حساب، معمولاً از معامله گران خواسته می‌شود که جزئیات گذرنامه، شماره تلفن و آدرس ایمیل را ارائه دهند. هزینه‌های معاملات می‌تواند از یک صرافی به صرافی دیگر متفاوت باشد. برخی از ارائه دهندگان کارمزد ثابتی را برای هر معامله اعمال می‌کنند، در حالی که برخی دیگر درصدی از مبلغ کل تراکنش را دریافت می‌کنند.
عملکرد ارز‌های دیجیتال چگونه بوده است؟
ارز‌های رمزنگاری شده نوسان بالایی داشته اند. در سال ۲۰۱۳، ارزش هر بیت کوین تنها چند دلار بود، اما در پایان سال ۲۰۲۱ این رقم به بالاترین مقداریعنی نزدیک به ۶۸۰۰۰ دلار رسید. تابستان ۲۰۲۰، FCA تحقیقاتی را در مورد علاقه رو به رشد بریتانیایی‌ها برای خرید ارز‌های دیجیتال منتشر کرد. FCA تخمین زده است که نزدیک به دو میلیون بزرگسال صاحب ارز‌های دیجیتال باشند، اگرچه یافته‌ها نشان می‌دهد که حدود سه چهارم مصرف‌کنندگان ارز‌های رمزنگاری شده به ارزش ۱۰۰۰ پوند یا کمتر را خریداری کرده‌اند.
به گفته FCA اصلی‌ترین دلیل برای نگهداری ارز‌های دیجیتال «خرید آنها به عنوان قماری است که می‌توان از طریق آن پول درآورد یا از دست داد» بوده است. طبق گزارش FCA، بیش از یک میلیون بزرگسال دارایی‌های پرخطر خود مانند ارز‌های دیجیتال را در هفت ماه اول همه‌گیری کووید-۱۹ در سال ۲۰۲۰ افزایش دادند.
آینده رمزارزها چیست؟
حتی قبل از همه‌گیری کرونا در سال ۲۰۲۰، ارز‌های دیجیتال با سؤالاتی در مورد امنیت، استفاده عملی و دوام طولانی مدت مواجه بوده است. از این رو هشدار‌های شدید و مکرر از سوی تنظیم‌کننده‌های مالی مبنی بر اینکه مردم باید با احتیاط شدید به سرمایه‌گذاری در این زمینه بپردازند شنیده می‌شد. اگر خانه‌های سرمایه‌گذاری اصلی بیشتر به سمت ارز‌های دیجیتال بروند، ممکن است شاهد بهبود ارزش دارایی‌های دیجیتال یا عادی‌سازی استفاده از آنها باشیم.
چندین بانک مرکزی، از جمله نیجریه، ارز‌های دیجیتالی خود را معرفی کرده‌اند. با این حال در نظر داشته باشید، در دوران تردیدی که در آن زندگی می‌کنیم، ممکن است کل مفهوم در برابر چالش‌های پیش‌بینی نشده قرار بگیرد.