به گزارش کیان آنلاین ، رسیدن نرخ دلار به محدوده ۱۱۵ هزار تومان، معادلات بازار فولاد ایران را دوباره تغییر داده است. در ظاهر، افزایش نرخ ارز می‌تواند فرصتی جهت رشد صادرات و کسب درآمد ارزی بیشتر باشد؛ اما واقعیت بازار همیشه ساده نیست. بالا رفتن هزینه تولید، افزایش قیمت مواد اولیه و فشار تقاضای داخلی، باعث شده است تا توازن میان صادرات و عرضه داخلی به‌هم بخورد؛ در چنین فضایی، تولیدکنندگان فولاد با پرسشی جدی روبه‌رو هستند: ادامه صادرات با حاشیه سود کمتر یا تمرکز بر بازار داخلی با نقدینگی بالاتر؟ این گزارش به بررسی داده‌های قیمتی، تأثیر نرخ ارز و مسیر احتمالی صادرات فولاد در نیمه دوم سال می‌پردازد.
نقش دلار ۱۱۵ در تغییر تراز صادرات فولاد
نرخ دلار همواره یکی از مهم‌ترین متغیرها در سودآوری صنعت فولاد بوده است. با رسیدن دلار به محدوده ۱۱۵ هزار تومان، شرایط برای صادرکنندگان فولاد دوگانه شده است؛ از یک سو افزایش نرخ ارز باعث رشد ارزش ریالی درآمدهای صادراتی می‌شود و از سوی دیگر هزینه تولید و حمل‌ونقل نیز متناسب با آن بالا رفته است.
در ماه‌های اخیر، برخی تولیدکنندگان فولاد توانسته‌اند از تفاوت نرخ ارز نیمایی و آزاد جهت جبران بخشی از هزینه‌های خود استفاده کنند؛ اما کاهش قدرت خرید در بازار جهانی و رقابت شدید با تولیدکنندگان منطقه، حاشیه سود صادراتی را محدود کرده است.
از طرفی، بازار داخلی با رشد تقاضای پروژه‌های عمرانی مواجه است و همین مسئله باعث می‌شود بسیاری از شرکت‌ها بخشی از ظرفیت صادراتی خود را به تأمین داخل اختصاص دهند؛ نتیجه این تغییرات، کاهش حجم صادرات و ایجاد فشار مضاعف بر تراز تجاری صنعت فولاد بوده است.
مقایسه قیمت داخلی و صادراتی فولاد
اختلاف میان قیمت داخلی و صادراتی فولاد در ماه‌های اخیر بیش از هر زمان دیگری محسوس شده است. با رشد نرخ دلار، انتظار می‌رفت صادرات برای تولیدکنندگان سود بیشتری به همراه داشته باشد؛ ولی هزینه انرژی، حمل‌ونقل و مالیات صادراتی بخش قابل توجهی از این سود را از بین برده است؛ در مقابل، افزایش قیمت‌ها در بازار داخلی باعث شده فروش داخلی در برخی مقاطع حتی بازدهی بالاتری از صادرات داشته باشد.
بر اساس داده‌های بازار و نرخ‌های اعلام‌شده در پیوان مرجع استعلام قیمت محصولات فولادی، شکاف قیمتی میان محصولات فولادی داخلی و صادراتی به‌ویژه در ورق و میلگرد، در نیمه نخست سال جاری افزایش قابل‌توجهی داشته است؛ این اختلاف را می‌توانید در جدول زیر به‌صورت خلاصه ببینید:
| نوع محصول | میانگین قیمت داخلی | میانگین قیمت صادراتی | وضعیت سودآوری |
| ورق گرم | بالاتر از نرخ صادراتی | پایین‌تر از بازار داخل | سودآوری داخلی بیشتر |
| میلگرد | نزدیک به نرخ صادراتی | نوسان بالا به‌دلیل هزینه حمل | سودآوری محدود در صادرات |
| تیرآهن | کمتر نوسان‌پذیر | وابسته به بازار منطقه | وضعیت متعادل |
| ورق گالوانیزه | متأثر از قیمت پایه ورق گرم | رقابت‌پذیری پایین در صادرات | سود بیشتر در بازار داخل |
این داده‌ها نشان می‌دهد بازار داخلی در حال حاضر برای بسیاری از تولیدکنندگان فولاد جذاب‌تر از بازار صادراتی است؛ هرچند پایداری این وضعیت به ثبات نرخ ارز و سیاست‌های صادراتی بستگی دارد.
چالش‌های سودآوری و نرخ بازگشت سرمایه در صادرات فولاد
با وجود رشد نرخ دلار، بسیاری از شرکت‌های فولادی می‌گویند صادرات دیگر به اندازه گذشته سودآور نیست؛ چند عامل اصلی باعث این وضعیت شده است که در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره خواهیم کرد:
- افزایش هزینه انرژی: بالا رفتن نرخ گاز و برق صنعتی، مستقیماً بر قیمت تمام‌شده محصولات صادراتی تأثیر گذاشته و رقابت با تولیدکنندگان منطقه را دشوار کرده است.
- هزینه‌های حمل‌ونقل و بیمه: با تغییر مسیرهای تجاری و افزایش کرایه‌های بین‌المللی، صادرات به کشورهای هدف هزینه‌برتر از گذشته شده است.
- مالیات و عوارض صادراتی: تعرفه‌های متغیر و بخش‌نامه‌های ناگهانی باعث شده برنامه‌ریزی مالی شرکت‌ها دچار اختلال شود.
- نوسان نرخ ارز نیمایی: تفاوت میان نرخ نیمایی و بازار آزاد، پیشبینی سود واقعی را برای شرکت‌ها مبهم کرده است.
- رقابت منطقه‌ای: حضور فعال کشورهایی مانند چین، هند و ترکیه در بازارهای هدف، سهم ایران را در صادرات فولاد محدودتر کرده است.
در نتیجه، بسیاری از تولیدکنندگان بزرگ جهت حفظ بازدهی سرمایه به سمت تنوع بازارها، مدیریت دقیق‌تر هزینه‌ها و افزایش فروش داخلی حرکت کرده‌اند. سودآوری صادرات فولاد، دیگر صرفاً به نرخ دلار وابسته نیست؛ بلکه نیازمند تصمیم‌گیری داده‌محور و هماهنگ با سیاست‌های ارزی کشور است.
ابزارهای تحلیل و تصمیم‌گیری در بازار صادرات فولاد
در شرایطی که بازار جهانی فولاد با نوسان‌های قیمتی مداوم روبه‌رو است، تصمیم‌گیری بدون اتکا به داده و تحلیل دقیق، می‌تواند به کاهش سود و افزایش ریسک منجر شود. تولیدکنندگان و صادرکنندگان حرفه‌ای معمولاً از ابزارهای پایش داده و پلتفرم‌های تحلیلی جهت بررسی وضعیت بازار استفاده می‌کنند تا مسیر بهینه صادرات را مشخص کنند.
یکی از این ابزارها، سایت کیان آنلاین است که امکان تحلیل روندهای اقتصادی، مقایسه شاخص‌های ارزی و بررسی داده‌های معاملاتی را در اختیار فعالان بازار قرار می‌دهد؛ چنین پلتفرم‌هایی به تصمیم‌گیران کمک خواهند کرد تا علاوه بر رصد تغییرات نرخ ارز و قیمت مواد اولیه، اثر سیاست‌های تجاری و مالیاتی را بر بازدهی صادرات ارزیابی کنند.
جمع‌بندی
صادرات فولاد ایران در دوران دلار ۱۱۵ هزار تومانی در نقطه‌ای حساس قرار گرفته است؛ جایی میان سودآوری بالقوه و فشار هزینه‌های واقعی. افزایش نرخ انرژی و حمل‌ونقل از یک‌سو و فاصله میان قیمت داخلی و صادراتی از سوی دیگر، تصمیم‌گیری را برای تولیدکنندگان دشوار کرده است.
در چنین فضایی، تحلیل مبتنی بر داده و استفاده از منابع معتبر قیمتی، در کنار ابزارهای هوشمند تحلیلی، می‌تواند مسیر صادرات را شفاف‌تر و ریسک تصمیم‌گیری را کمتر کند. آینده این صنعت، بیش از هر زمان دیگر به دقت تحلیل و چابکی تصمیم‌گیران وابسته است.
