کیان آنلاین – رایان حسینی: هفته گذشته یک هیات عالی‌رتبه دولت طالبان سفری به ایران داشت و در این سفر از بلندپروازی‌های همسایه شرقی برای توسعه تجارت دو کشور تا ده برابر سطح کنونی صحبت کرد. سوالی که وجود دارد این است که چرا سطح روابط ایران با افغانستان هیچ وقت مطلوب نبوده و چرا رسیدن به سطح توقعات دولت طالبات درباره مراودات تجاری با ایران غیر واقع بینانه است.
نورالدین عزیزی سرپرست وزارت صنعت و تجارت حکومت سرپرست افغانستان که همراه هیات عالی‌رتبه این حکومت اخیرا به تهران سفر کرده بود، در گفت‌وگوی خود تاکید کرده بود که «ما می‌خواهیم میزان تجارت با جمهوری اسلامی ایران را به ۱۰ میلیارد دلار افزایش دهیم.»
تمام دستاوردهای تجاری ایران و افغانستان توسط طالبان از بین رفت
حسین سلیمی رئیس سابق اتاق بازرگانی مشترک ایران و افغانستان در گفتگو با کیان آنلاین رسیدن به این رقم از مراودات تجاری با افغانستان را امکان‌سنجی کرده و گفته حتی با وجود تلاش‌های ایران برای سرمایه‌گذاری در معادن افغانستان، رسیدن به این سطح از روابط تجاری در شرایط کنونی ممکن نیست زیرا اصولا اقتصاد کشوری که محصور در خشکی است، خیلی سریع نمی‌تواند رشد بدهد. در مورد افغانستان یک حکومت جدید با دیدگاه‌های جدید هم مستقر شده که تمام دستاوردهای قبل از جمله واردات ۳ میلیارد دلاری از ایران را هم از بین برده است.
سلیمی درباره چرایی کاهش شدید مراودات تجاری ایران و افغانستان از ۳ میلیارد دلار به حدود ۱.۶ میلیارد دلار تا پایان امسال، گفته «در دوران قبل افغانستان نزدیک به ۴ میلیارد دلار کمک مالی از آمریکا دریافت می‌کرد. دولت طالبان اکنون این کمک‌ها را ندارد بنابراین نمی‌تواند اقدام به واردات کند و تنها راهی که بتواند مسیر قبلی را ادامه دهد، جذب سرمایه‌گذار است.»
ایران به همان دردی دچار است که افغانستان؛ ثبات اقتصادی
او گفته سرمایه‌گذاران افغان در ایران و ترکیه باید سعی کنند در سرمایه‌هایشان را به کشورشان برگردانند، اما آنها به همان دردی دچارند که ما دچاریم. آیا ما توانستیم سرمایه‌گذاران ایرانی را قانع کنیم که ۲۰ میلیارد دلار پول را در حوزه مسکن ترکیه هزینه نکنند؟ مساله ثبات اقتصادی و سیاسی در تصمیم سرمایه‌گذاران مهم است. افغانستان این ثبات را ندارد بنابراین نه شهروندان خودش و نه خارجی‌ها سراغ سرمایه‌گذاری نمی‌روند.
بیشتر بخوانید:
ملازهی: اقتصاد منطقه از طریق کریدور «چابهار به افغانستان» به ایران گره می‌خورد / جریان افغان‌ستیزی در ایران مشکوک است
سلیمی دلیل دیگر عقب‌ماندگی توسغه روابط تجاری ایران و افغانستان را نبود زیرساخت در این کشور خوانده و گفته زیرساخت‌ها در افغانستان خیلی محدود است. رشد صنعت، جاده و زیرساخت میخواهد؛ محرومیت از زیرساخت بر توسعه تجارت تاثیر می‌گذارد.
رئیس سابق اتاق بازرگانی ایران و افغانستان تاکید کرده در این شرایط حتی توقع اینکه به صادرات ۳ میلیاردی قبل برسیم هم اشتباه است. این‌ها پولی برای واردات ندارند. تنها راه این است که راهکاری برای ایجاد زیرساخت‌های افغانستان پیدا کنیم. قطاری که امروز در سمت ایران تا مرز افغانستان ادامه پیدا کرده در سمت افغانستان هنوز کامل نشده است. دولت اشرف غنی قرار بود هزینه ساخت راه آهن تا مرز ایران را بدهد، اما این پروژه تکمیل نشد و امروز قطاری در کار نیست.
او درباره اقدامات دولت طالبان برای ایجاد زیرساخت گفته «این‌ها می‌گویند برای رشد اقتضادی خیلی تلاش میکنند و کار‌هایی هم کرده‌اند. یکی از اقداماتشان تقویت پول ملی بود. ما کاهش ارزش پول ملی بیشتری نسبت به افغانستان داریم.»
سلیمی یکی از راه‌های رشد اقتصادی افغانستان را معادن غنی این کشور خوانده و گفت: افغانستان معادن بسیار غنی به ارزش ۱۰۰۰ میلیارد دلار دارد. معائن تیتانیوم افغانستان بسیار غنی است. معادن سنگ آهن افغانستان در دنیا بی‌نظیر است. اما جاده و سرمایه‌گذاری برای توسعه حوزه معدن ندارند. توسعه این بخش ثابت اقتصادی و سیاسی میخواهد. در مورد ثبات سیاسی، طالبان به اندازه خوبی مستقر شده‌اند، اما از نظر اقتصادی جاده و سرمایه‌گذاری در حد ابتدایی است.
او گفته در حوزه معادن ترک‌ها، چینی‌ها و ایرانی‌ها مذاکراتی داشته‌اند. ایران در چند مناقصه استخراج معدن هم برنده شده، اما دولت باید برای سرمایه‌گذاری در این حوزه و ایجاد زیرساخت کمک کند.
به گزارش کیان آنلاین چندی پیش وزارت معادن و پترولیم طالبان اعلام کرد که به دستور رهبری این گروه قرارداد استخراج و پروسس معدن طلای ولایت تخار، فاز دوم مس‌عینک لوگر، معدن سرب و جست ولایت غور و فاز اول تا چهارم معدن آهن غوریان ولایت هرات را با چند شرکت خصوصی و مختلط افغانی، چینی، ایرانی، ترکی و بریتانیایی امضا کردند.
ترکیه به جای ایران با افغانستان قرارداد بسته است!
سلیمی درباره آخرین اقدامات طالبان گفته «الان استخراج شروع نشده و آنها دنبال زیرساخت‌های معادن هستند. قرارداد استخراح بسته شده و در مناقصه ایران برنده شده است. اما مسئله اینجاست که سوخت ندارند و امکانات ایجاد زیرساخت و صنعت هم ندارند و برای اینکه ایران در حوزه معادن بتواند ورود کند، دولت باید از بخش خصوصی حمایت کند.»
او گفته ایران بیشترین مرز را با افغانستان دارد؛ دو کشور هم زبان هستند، اما ترک‌ها الان سرمایه‌گذاری‌های کلانی در افغانستان کرده‌اند. دولت ترکیه به بخش خصوصی امکانات می‌دهد و اموال آنها را بیمه می‌کند، ولی اینجا ما چنین حمایت‌هایی از سوی دولت به بخش خصوصی نداریم.