کیان آنلاین –اقتصاد ۲۴ نوشت: سقوط بورس از همان دقایق آغازین بازار دیروز شروع شد و در ۳۰ دقیقه اول شاخص کل بورس با ریزش ۲۰ هزار واحدی همراه شد، وضعیتی که به شکل افزایش قیمت در بازار‌های موازی نیز بروز پیدا کرد و بارزترین عامل آن درگیری سهمگین میان حماس و اسرائیل بود. عاملی که به گفته «فردین آقابزرگی» کارشناس بازار سرمایه قابلیت پیش بینی روند ریزش بورس را با خطا مواجه کرده و تداوم درگیری‌ها را به متغیری اصلی و تاثیرگذار تبدیل کرده است.
این تاثیر تا آنجاست که دیگر حساسیت بازار‌ها به اخباری، چون آزادسازی ارز از لوکزامبورگ از دست رفته و به تعبیر سیامک قاسمی، اقتصاددان مهم‌ترین ریسک سیستماتیک اقتصاد ایران و شاید کل خاورمیانه در سال ۲۰۲۳ باشد.
بیشتر بخوانید:
اولین واکنش قیمت دلار به جنگ حماس و اسرائیل
بازار سرمایه روز یکشنبه در حالی به پایان رسید که با شاخص کل ۵۱ هزار و ۶۰۹ واحدی نسبت به روز کاری گذشته پایین‌تر ایستاد و به سطح ۲ میلیون و یک هزار و ۲۶۸ واحد رسید.
سقوطی که از اردیبهشت ماه آغاز شده بود
به گفته فردین آقابزرگی دلیل بروز چنین واکنش منفی بازار سرمایه علی رغم سطح ارزندگی اکثر صنایع و سهام موجود در آن مشخصا ادامه‌دار شدن تنش‌های جنگی میان فلسطینیان و اسرائیل است. اما خروج بورس از طراوت سابقش از اردیبشهت ماه امسال آغاز شده بود، وضعیتی که ناشی از تصمیمات خلق الساعه، حاکمیت مطلق دولت در اقتصاد و بازار سرمایه و همچنین تناقض آشکار بین صحبت‌ها و عملکرد مسئولان اقتصادی است که سبب شده بالغ بر ۳۰ درصد بازدهی شاخص کل و هم وزن را از دست بدهیم.
آقابزرگی در پاسخ به میزان تاثیرگذاری اخبار ارز‌های آزاد شده کشور ضمن عدم تاثیرگذری آن بر وضعیت اقتصادی کشور می‌گوید: «به نظر من حساسیت این گفته‌ها و اخبار و حتی سخنرانی‌هایی که بعضی از مسئولان و نوید‌هایی که می‌دهند از بین رفته است. جالب است حتی وقتی صحبت می‌کنند اثر منفی آن را در بازار می‌بینیم، چرا که در میان مسئولان اقتصادی نوعی عدم انسجام و عدم هماهنگی برقرار است و خود بزرگ‌ترین عامل افت و بی اعتمادی در بازار سرمایه و اقتصاد کشور است».
چه سرنوشتی در انتظار بازار سهام است؟
حالا آینده بازار سهام با توجه به جنگ‌های اخیر مهم‌ترین پرسشی باشد که فعالان این حوزه در ذهن داشته باشند. موضوعی که فردین آقابزرگی در مورد آن به اقتصاد ۲۴ می‌گوید: «قابلیت پیش بینی بازار در شرایط فعلی بر اساس مفروضاتی است. اگر همین امروز مواضع بی طرفانه‌ای اتخاذ کنیم خب مسلما تاثیر مثبتی خواهد داشت و به کوتاه شدن اثرات منفی این موضوع کمک می‌کند. اگر ما منفعل باشیم و صحبت‌هایی در این خصوص نکنیم، چه مثبت چه منفی طبیعتا به مدت زمانی که این درگیری‌ها به طول بیانجامد بستگی دارد. تنش‌های موجود با توجه به اینکه با عربستان دفتر منافع مشترک باز کردیم بر خلاف برنامه‌ریزی‌هایی بود که تا شش ماه پیش انجام داده بودیم و حالا این قابلیت پیش بینی را مقداری با خطا مواجه می‌کند».
مدیران بورسی تا چه اندازه بر رفتار هیجانی سهامداران کنترل دارند؟
اینکه بتوان در هنگام بروز عامل تاثیرگذاری چون جنگ، از رفتار هیجانی سهامداران جلوگیری کرد احتمالا بتواند بازار را از سقوط یکباره نجات دهد. اما مدیران بورسی تا چه اندازه بر مدیریت چنین شرایطی کنترل دارند؟ به گفته آقابزرگی این امکان وجود دارد، اما میزان اثرپذیری و اثرگذاری را اگر بخواهیم رتبه بندی کنیم، بسیار اندک است؛ یعنی چه با ارائه اطلاعات مثبت شرکت‌ها چه با تزریق منابع مالی چه استفاده از ظرفیت بازارگردانان یا مشارکت سایر سرمایه گذاران، یک بخش کوچکی از این فضای ملتهب و غیر قابل پیش بینی در عرصه بازار سهام جبران می‌شود.
اما عامل مهم آن سایه سنگین دولت است که حتی در برخی موارد خلاف اصل ۴۴ قانون اساسی و قانون ۳۳ بازار اوراق بهادار و ماده ۷ شرح وظایف سازمان بورس و اوراق بهادار است. تا زمانی که این سایه سنگین وجود دارد، مدیران شرکت‌ها کار اندکی می‌توانند انجام دهند، چون سرچشمه شکل گیری چنین وضعیتی جای دیگری است»
با سقوط اخیر خروج سرمایه تشدید می‌شود؟
در معاملات یکشنبه، ۱۵ نماد صف خرید داشتند و ۲۹۰ نماد با صف فروش مواجه بودند. مجموع ارزش صف‌های خرید با افت ۵۵ درصدی نسبت به روز کاری قبل به ۴۲ میلیارد تومان کاهش یافت و مجموع ارزش صف‌های فروش نیز با افزایش ۱۲۲ درصدی به ۹۴۸ میلیارد تومان رسید.
این صف فروش خبر از تشدید خروج سرمایه‌ای می‌دهد که طبق آخرین آمار‌ها در روز‌های گذشته ۱۳ برابر شده و به گفته فردین آقابزرگی اینکه کجا و به چه بازاری می‌رود، آیا به خارج از کشور می‌رود یا نه معلوم نیست و آمار و ارقام مستندی نیز نداریم؛ اما به عقیده او یک چیز را به خوبی نشان می‌دهد و آن خارج شدن مقام ناظر یا مسئولان اقتصادی از مدار حمایت از اصل سرمایه‌گذاری است، یعنی نتوانستند سرمایه را حفظ کنند.